Chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với người nghèo luôn hướng tới mục tiêu tạo điều kiện để hộ nghèo có cơ hội cải thiện đời sống, an cư lạc nghiệp. Trong số 2.523 hộ nghèo được hỗ trợ về nhà ở theo rà soát năm 2011, đến nay toàn tỉnh đã có trên 1.300 hộ được nhận hỗ trợ kinh phí để xây mới và sửa chữa nhà ở, ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế, thoát nghèo.
Với phương châm “Hộ gia đình thực hiện xây dựng, Nhà nước hỗ trợ, cộng đồng giúp đỡ”, hơn 10 năm qua, Hà Nam đã huy động các nguồn lực, thực hiện nhiều giải pháp để người nghèo có động lực sửa chữa, xây mới nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở; Quyết định 33/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhà ở đối với người nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011-2015.
Nhờ được hỗ trợ từ nguồn Quỹ vì người nghèo, gia đình bà Nguyễn Thị Thiếc, thôn Trung, xã Tiên Ngoại, huyện Duy Tiên đã có căn nhà mới khang trang.
Trên cơ sở đó, Đề án hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011-2015 trên địa bàn Hà Nam đã được triển khai thực hiện với tổng số 2.523 hộ nghèo được rà soát, đưa vào danh sách hỗ trợ theo tiêu chí 3 cứng (mái cứng, tường cứng, nền cứng), có diện tích tối thiểu mỗi căn 24m2 với mức hỗ trợ 42,480 triệu đồng, trong đó vốn vay ưu đãi tối đa 25 triệu đồng (từ Ngân hàng Chính sách xã hội), 17,480 triệu đồng nguồn vốn huy động từ Quỹ vì người nghèo, cộng đồng, dòng họ, gia đình…
Ngày 17/10/2018, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định 1858/2018/QĐ-UBND Quy định mức hỗ trợ, hộ thuộc diện hỗ trợ và số lượng hộ nghèo. Theo đó, đối tượng được hỗ trợ về nhà ở chia làm ba nhóm: Nhóm 1 là người già cô đơn, người khuyết tật, người nhiễm chất độc da cam không còn khả năng lao động, những người cùng sinh sống với các cá nhân trên nhưng không ở trong độ tuổi lao động; nhóm 2 là những hộ nghèo có hoàn cảnh khó khăn, cụ thể: không có con, các con bị nhiễm chất độc da cam, khuyết tật không có khả năng lao động; nhóm 3 là số hộ nghèo còn lại thuộc danh sách Đề án hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 - 2015 được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1498/QĐ-UBND. Mức hỗ trợ được quy định theo Quyết định này có thay đổi, những hộ thuộc nhóm 1, 2 được hưởng hỗ trợ 40 triệu đồng/hộ; nhóm 3 là 30 triệu đồng/hộ. Số hộ nghèo được hỗ trợ cũng điều chỉnh từ 2.523 hộ xuống còn 2.169 hộ, do 354 hộ đã được hỗ trợ làm mới theo các nguồn khác. Đến nay, tổng số hộ nghèo được hỗ trợ về nhà ở theo đề án là gần 1.500 hộ.
Phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau” do Chính phủ phát động được thực hiện thông qua các chương trình xây dựng Quỹ vì người nghèo, Đêm chung tay Tết vì người nghèo. Theo báo cáo của Ủy ban MTTQ tỉnh, mỗi năm trung bình Quỹ vì người nghèo tỉnh đã huy động ủng hộ được ngót 10 tỷ đồng để hỗ trợ xây dựng mới nhà ở 200 căn, sửa chữa gần 50 căn. Từ năm 2014 đến 2018, Quỹ vì người nghèo của tỉnh đã dành 25 tỷ đồng hỗ trợ người nghèo xây mới 841 căn nhà; xấp xỉ 800 triệu đồng sửa chữa hơn 180 căn. Có thể khẳng định: Chính sách về nhà ở đối với người nghèo là một trong những chính sách mang lại hiệu quả bền vững trong công cuộc giảm nghèo của Hà Nam nhiều năm qua.
Hỗ trợ nhà ở cho các hộ nghèo khó khăn về nhà ở không những giúp cho các hộ nghèo tạo lập được một căn nhà ở hoặc sửa chữa, cải tạo lại nhà ở tạm bợ, hư hỏng, dột nát nhằm cải thiện điều kiện sống để phát triển sản xuất vươn lên thoát nghèo, bảo đảm thực hiện giảm nghèo bền vững, mà còn thể hiện tính nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước ta và đạo lý truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta.
Theo ông Trần Hồng Sơn, Trưởng phòng Bảo trợ xã hội, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với hộ nghèo thực sự được quan tâm ở các cấp chính quyền. Thực hiện tốt chính sách này đã góp phần xóa nhà không an toàn cho hộ nghèo trên địa bàn tỉnh thời gian qua. Tỷ lệ hộ nghèo hằng năm đều giảm từ 1,5 đến 2%.
Đến nay, số hộ nghèo của tỉnh còn trên 7.000 hộ, trong đó nhiều trường hợp là người già không nơi nương tựa, người nghèo neo đơn, bệnh nhân nghèo, gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; 4.877 nạn nhân chất độc da cam/dioxin đang rất cần được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp, ngành, đơn vị, doanh nghiệp, các cá nhân giúp đỡ về nhà ở, việc làm.
Theo chỉ đạo của UBND tỉnh, việc thực hiện Đề án hỗ trợ nhà ở cho người nghèo của tỉnh trong năm 2019 phải được hoàn thành. Song trên thực tế, việc hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo theo Quyết định 1858/QĐ-UBND của UBND tỉnh đang gặp những vướng mắc, trong đó quá trình khảo sát, thu thập số liệu lập đề án tại các huyện, thành phố diễn ra thiếu chặt chẽ. Một số hộ nghèo thuộc diện người có công đã tự bỏ tiền để xây dựng nhà nhưng đến nay vẫn chưa được hỗ trợ, chi trả kinh phí.
Ông Nguyễn Đức Phong, Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Ngoại, huyện Duy Tiên cho biết: Khi chúng tôi thực hiện rà soát hộ nghèo và nhu cầu nhà ở của những hộ này, đa số người nghèo tỏ ra dè dặt, không dám làm nhà dù được hỗ trợ số tiền ấy. Họ sợ rằng, chi phí làm nhà vượt mức, không có khả năng trả nợ. Trong khi đó, xã chẳng có nguồn nào huy động thêm để hỗ trợ họ. Chúng tôi cũng chỉ động viên và chỉ đạo các thôn, xóm huy động nhân dân, các tổ chức đoàn thể chung tay góp sức, góp công giúp hộ nghèo xây, sửa nhà mới.
Đề án hỗ trợ nhà ở cho người nghèo cần phải hoàn thành trong năm nay theo yêu cầu của tỉnh thể hiện quyết tâm dành mọi sự chăm lo đời sống cho người có hoàn cảnh khó khăn, người nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững của Hà Nam. Hàng nghìn hộ nghèo đã được hỗ trợ về nhà ở, bảo đảm đời sống, có điều kiện phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo. Chính sách đã đi vào đời sống, tác động tích cực đến đời sống của các hộ nghèo, nên không thể chậm trễ và kéo dài hơn nữa.
Theo Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, nhu cầu về nhà ở đối với người nghèo cần được quan tâm hơn khi càng ngày, đối tượng người nghèo chủ yếu thuộc diện bảo trợ xã hội, không có khả năng thoát nghèo, khả năng lao động...
Giang Nam
Chu Uyên