Cải cách thủ tục hành chính ngay từ nghị trường

Thực hiện Nghị quyết chuyên đề số 08 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIX, các cấp, ngành, địa phương, đơn vị trong tỉnh đã và đang tích cực đẩy nhanh tiến độ cải cách thủ tục hành chính (TTHC), hướng tới sự đơn giản, chuyên nghiệp, hiệu quả trong hoạt động của bộ máy hành chính công cũng như tác phong làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Phát huy những kết quả tích cực bước đầu, thời gian tới, chủ trương, tinh thần và nội dung cải cách TTHC cần tiếp tục được cụ thể hóa sâu rộng, chi tiết hơn nữa nhằm khắc phục, loại bỏ những tác phong, lề lối làm việc không phù hợp, trước hết là trong các hội nghị.

Đổi mới dễ nhận thấy đầu tiên thể hiện tinh thần cải cách TTHC phải kể đến là việc các cấp, ngành, địa phương tăng cường hình thức hội nghị trực tuyến. Thực tế, hình thức cải tiến này đã phát huy hiệu quả thiết thực, nhất là với các cuộc giao ban phản ánh, đánh giá tiến độ, kết quả thường kỳ (hằng tháng, hằng quý; 6 tháng, 1 năm…) vốn có nội dung được định khung tương đối cố định theo chuyên đề.

Theo thống kê từ Viễn thông (VNPT) Hà Nam (đơn vị cung cấp dịch vụ truyền dẫn), năm 2016 và quý I/2017 toàn tỉnh đã có 151 hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến (từ trung ương về tỉnh và tỉnh về các huyện, thành phố). Cùng với tiết kiệm chi phí, hình thức hội nghị trực tuyến có thế mạnh là chủ trì có thể yêu cầu đại diện các điểm cầu cập nhật, báo cáo ngay tình hình cụ thể về những sự kiện có tính thời sự (thiên tai, hỏa hoạn bất thường, tai nạn, va chạm giao thông gây hậu quả nghiêm trọng…) mới xảy ra tại địa phương, đơn vị ngay ở thời điểm trước, trong thời gian tổ chức hội nghị. Điều này đã được kiểm chứng qua hàng loạt hội nghị trực tuyến của Ban Chỉ đạo quốc gia về An toàn giao thông, phòng chống lụt bão, cứu hộ, cứu nạn. Bên cạnh đó, ngành tuyên giáo cũng đang là lực lượng tiên phong áp dụng, khai thác thế mạnh của hình thức hội nghị trực tuyến một cách hiệu quả trong hoạt động giao ban khối tư tưởng, văn hóa, các kỳ họp báo cáo viên định kỳ.

Ở phạm vi trong tỉnh, hiện nay ngành kiểm sát hai cấp cũng đang tích cực áp dụng hình thức hội nghị trực tuyến, thu được kết quả thiết thực. Theo đó, các hội nghị quán triệt, phổ biến, triển khai thực hiện chủ trương, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, các hội nghị giao ban thường kỳ hằng tháng, hằng quý và một số hội nghị khác đều được thực hiện bằng hình thức trực tuyến, tăng hiệu quả, giảm chi phí. Mô hình tòa án trực tuyến đang áp dụng gần đây cũng thể hiện rõ tinh thần cải cách hành chính, cải cách tư pháp, không chỉ góp phần nâng cao chất lượng xét xử mà còn được coi như những hội nghị bồi dưỡng kỹ năng, kinh nghiệm nghiệp vụ rất hữu hiệu đối với đội ngũ cán bộ, công chức trong ngành. Tuy nhiên, bên cạnh lợi thế này, hình thức hội nghị trực tuyến đặt ra yêu cầu cao về sự tự giác, tính nghiêm túc, kỷ luật trong duy trì nội quy hội nghị. Thực tế đã có tình trạng vì là hội nghị trực tuyến nên sự có mặt của thành phần đại biểu đại diện các điểm cầu đôi khi không được kiểm soát chặt chẽ.

Hướng tới tinh thần cải cách TTHC, cùng với tổ chức hội nghị trực tuyến, cách thức điều hành, nội dung, hình thức thảo luận tại nghị trường cũng cần được đổi mới theo hướng thiết thực hơn nữa. Trước hết, phải mạnh dạn loại bỏ những thủ tục giao đãi dài dòng, không cần thiết. Việc "Kính thưa…" quá dài từ lâu đã bị phê phán nhưng vẫn chưa được khắc phục. Việc giới thiệu thành phần, chức danh đại biểu tham dự hội nghị đã do ban tổ chức thực hiện đầy đủ, chu đáo ở phần khai mạc, vậy mà nhiều đại biểu khi tham luận vẫn cứ "kính thưa…" quá dài, mất thời gian. Chưa kể, tình trạng nội dung tham luận của nhiều đại biểu chủ yếu "kể lể" thành tích, nêu khó khăn, hoặc đề nghị giúp đỡ, hỗ trợ… chưa chú trọng phân tích nguyên nhân (nhất là nguyên nhân chủ quan), tham mưu, đề xuất giải pháp khắc phục một cách xác đáng, đúng, trúng, thiết thực, phù hợp, khả thi. Lại cũng có tình trạng ý kiến tham luận của đại biểu sau nêu lại nội dung tham luận trước đó đã đề cập. Có đại biểu mặc dù chủ tọa đề nghị rõ: "đi thẳng vào vấn đề, nêu cụ thể khó khăn, vướng mắc, chồng chéo, bất cập; đề xuất, kiến nghị giải pháp tháo gỡ…" nhưng không biết có phải vì quá lệ thuộc vào văn bản đã chuẩn bị sẵn mà cứ "hồn nhiên" diễn lại từ đầu cả một bài tham luận "hầu như không có thông tin mới". Có đại biểu đã cuối giờ mà vẫn hầu như không hề biết đến cảm giác chung của mọi người, không những vẫn "kính thưa…" đầy đủ lệ bộ, thứ bậc mà còn không quên thay mặt cán bộ, viên chức địa phương, đơn vị "kính chúc quý vị đại biểu mạnh khỏe, an khang, thịnh vượng", "chúc hội nghị thành công rực rỡ"... Gặp những tình huống như vậy, không vỗ tay thì không đành mà vỗ tay thì quả thực không hề có cảm hứng. Mới đây, thực hiện tinh thần chỉ đạo của Chính phủ: Ngay sau Tết phải lập tức dẹp bỏ tư tưởng "tháng Giêng" để làm việc, hạn chế chúc tụng, vậy mà vẫn có không ít đại biểu ở các điểm cầu tại một hội nghị trực tuyến toàn quốc cứ "hồn nhiên" chúc mừng năm mới, trong khi nội dung tham luận hầu như không có gì. Cá biệt có đại biểu đầu nội dung tham luận đã chúc tụng, đến cuối bài tham luận lại chúc tụng một lần nữa… thật "kính chẳng bõ phiền".

Để khắc phục vấn đề "nặng hình thức giao đãi" trong nghị trường, thời gian qua, trong một số hội nghị, sự kiện được truyền hình trực tiếp, chủ tọa đã chủ động "cắt" những ý kiến dài dòng, không đúng trọng tâm. Và cũng có không ít trường hợp chủ tọa phát huy quyền chủ động, "truy vấn" đại biểu tham luận đến cùng để không ngoài mục đích làm rõ hơn, chính xác, cụ thể thể hơn nội dung cần đề cập. Bên cạnh đó, một số ban, ngành, đoàn thể có sáng kiến chuẩn bị sớm chương trình, nội dung hội nghị, gửi trước dự thảo văn bản (bằng bản in hoặc phần mềm tin học qua máy tính kết nối mạng nội bộ), đề nghị đại biểu chủ động nghiên cứu, chuẩn bị ý kiến thảo luận làm rõ những nội dung trọng tâm theo gợi ý. Trong một số trường hợp, ban tổ chức hội nghị còn "chỉ đích danh" nội dung và khống chế rõ thời gian tham luận… nhằm bảo đảm sự tập trung đối với những vấn đề trọng tâm cần thảo luận kỹ để đi đến thống nhất cao.

Nội dung về cải cách TTHC đề cập đến một phạm vi rộng lớn, đòi hỏi thời gian thực hiện lâu dài, theo lộ trình phù hợp. Do vậy, tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, các cấp, ngành hữu quan là hãy bắt đầu tinh thần cải cách TTHC từ những nội dung cụ thể, dễ thấy, dễ làm mà đổi mới, cải tiến cách thức tổ chức, điều hành hội nghị là một trong những nội dung nên làm trước hết.

Thế Vĩnh