Tái diễn nạn "cát tặc"

Lợi dụng đêm tối, vùng giáp ranh… hiện nay, tàu hút cát trái phép vẫn hoạt động trên các tuyến sông Hồng, sông Châu.

Nếu như không có biện pháp xử lý kiên quyết, nạn ''cát tặc'' sẽ phá vỡ mặt bằng, vi phạm hành lang đê điều, thất thoát ngân sách, gây ô nhiễm môi trường… ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của nhân dân trong vùng.

Gây bức xúc trong nhân dân, phải kể đến vụ khai thác cát trái phép trên địa bàn xã Chân Lý (Lý Nhân) vào năm 2016. Khi đó, lợi dụng việc nạo vét lòng sông Hồng, một số tàu khai thác cát trái phép đã tập trung hút cát ở khu vực sông Hồng thuộc địa bàn xã Chân Lý. Tiếng là nạo vét lòng sông, nhưng hoạt động khai thác cát diễn ra cả ngày lẫn đêm, gây bức xúc cho nhiều hộ dân. Nhân dân trong khu vực đã tập trung đông người, trèo lên cả tàu khai thác cát, làm chìm tàu. Sự việc xảy ra, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành chức năng giải quyết để ổn định tình hình trong khu vực. Gần đây, tình trạng hút cát trái phép tái diễn, các tàu lợi dụng đêm tối, vùng giáp ranh, neo đậu hút cát trái phép. Ngày 12/3/2017, Công an huyện Duy Tiên đã phối hợp với Phòng Cảnh sát Giao thông (PC 67), Công an tỉnh, bắt giữ tàu số hiệu NB 2764 do Bùi Trung Kiên, sinh năm 1980, trú tại Gia Xuân (Gia Viễn, Ninh Bình) là thuyền trưởng, cùng với 4 công nhân đang khai thác khoáng sản (cát) trái phép trên sông Hồng, thuộc địa bàn thôn Yên Hòa, xã Mộc Bắc (Duy Tiên). Công an huyện Duy Tiên đã tiến hành lập biên bản, bàn giao cho PC 67 giải quyết theo thẩm quyền.

Thượng tá Đào Trọng Tới, Phó trưởng Công an huyện Duy Tiên cho biết: Tại một số thời điểm trong ngày (khoảng 20 giờ đến 2 giờ sáng) vẫn xảy ra tình trạng một số tàu hút cát cỡ lớn ở Hưng Yên, Thái Bình lén lút đến khai thác cát trái phép trên sông Hồng. Lợi dụng vùng giáp ranh được cấp mỏ, một số tàu vào khai thác, cung cấp cát đã hút sang những vị trí không được cấp phép. Khi có lực lượng chức năng kiểm tra, họ lại nhanh chóng đưa vòi vào vị trí được cấp. Không chỉ trên sông Hồng, tình trạng cắm bè hút cát trên sông Châu cũng vẫn xảy ra. Trong thời gian này, Công an huyện Duy Tiên thường xuyên phối hợp với Phòng Cảnh sát Giao thông đường thủy (Công an tỉnh Hưng Yên), PC 67 (Công an tỉnh Hà Nam) tăng cường tuần tra kiểm soát vị trí sông qua địa bàn, kiên quyết xử lý những đối tượng khai thác khoáng sản trái phép.

Một trong những nguyên nhân gây ra nạn hút cát trái phép là sự tồn tại của các bãi cát tự phát ven sông Hồng, sông Châu. Nhiều bãi cát tự phát là điểm tiêu thụ cát cho  ''cát tặc'' trong nhiều năm qua. Theo ước tính, tại khu vực bãi ven sông Hồng thuộc địa bàn huyện Lý Nhân, Duy Tiên, hiện có khoảng hơn 30 bến, bãi đang hoạt động kinh doanh cát và các loại vật liệu thông thường. Các bến, bãi trên tập trung chủ yếu ở các xã: Mộc Bắc, Mộc Nam, Chuyên Ngoại (Duy Tiên); Hòa Hậu, Phú Phúc, Nhân Đạo, Nhân Thịnh, Chân Lý, Nguyên Lý (Lý Nhân). Nhiều bến, bãi không phù hợp với quy hoạch, nhưng đã hoạt động từ nhiều năm qua, trong đó diện tích bãi có một phần đất của các hộ gia đình được cấp (hoặc thuê lại của tư nhân và thuê một phần của UBND xã). Hình thức hoạt động của các bến là mua vật liệu xây dựng từ các tàu thuyền, trong đó có cả tàu thuyền hút cát trái phép, sau đó cung cấp cho các công trình xây dựng trên địa bàn. Xe tải cỡ lớn, quá tải trọng ra vào các bãi cát, vận chuyển vật liệu xây dựng đã phá nát mặt đê sông Hồng, hư hỏng nhiều công trình giao thông, gây ô nhiễm môi trường. Các bãi cát hoạt động trái phép, tiêu thụ cát hút trộm gây thất thoát lớn về thuế, phí tài nguyên và gây bức xúc cho nhân dân trong vùng.

Để xảy ra tình trạng trên, trước hết trách nhiệm thuộc chính quyền các xã, đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp, hộ gia đình thuê mặt bằng làm bãi kinh doanh cát và các cấp có thẩm quyền, lực lượng chức năng chưa thực sự quan tâm đến công tác quản lý tài nguyên khoáng sản, xử lý xe quá tải ra vào bãi cát. Công tác thanh, kiểm tra hoạt động khai thác cát của các cấp có thẩm quyền trên các tuyến sông chưa thường xuyên do thiếu nhân lực, phương tiện, trong khi đó địa bàn hoạt động lại rộng.

Phát biểu tại hội nghị sơ kết quý I/2017, đồng chí Nguyễn Xuân Đông, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã chỉ đạo các huyện, thành phố, cùng với các ngành chức năng  tăng cường tuần tra kiểm soát, kiên quyết xử lý nạn "cát tặc'' trên địa bàn. Không để xảy ra tình trạng lợi dụng ban đêm, vùng giáp ranh, tàu thuyền nơi khác về hút cát trái phép gây bức xúc trong nhân dân và phá hoại môi trường.

Trần Hữu