“Nợ” tiêu chí nông thôn mới: Bao giờ trả hết?

Theo báo cáo của Sở NN&PTNT, đến nay, toàn tỉnh có 80 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Tuy nhiên, sau nhiều năm được công nhận đạt chuẩn, nhiều xã vẫn còn “nợ” một số tiêu chí - chưa hoàn thành đủ 19 tiêu chí theo quy định. “Trả nợ” tiêu chí NTM thực sự là vấn đề khó khăn đối với nhiều xã.

Ông Trần Anh Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục PTNT (Sở NN&PTNT) cho rằng: Những tiêu chí mà các xã còn “nợ” là do gặp phải một số khó khăn chưa thể giải quyết, chủ yếu là do thiếu vốn đầu tư nên không có nguồn lực để hoàn thành đủ số tiêu chí theo quy định. Điều đáng nói là, sau khi được công nhận đạt chuẩn NTM, nhiều xã chưa thực sự quyết liệt, nỗ lực giải quyết “nợ” đọng tiêu chí. Có những xã được công nhận đạt chuẩn NTM cách đây từ 3-4 năm, nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành tiêu chí giao thông.

Trả “nợ” tiêu chí NTM thực sự là vấn đề khó khăn đối với nhiều xã, nhất là đối với các xã nguồn thu từ kinh tế trên địa bàn eo hẹp, nguồn lực về vốn luôn không đáp ứng được nhu cầu đầu tư. Ngay đối với một số xã đăng ký xây dựng NTM kiểu mẫu không phải xã nào cũng hoàn thành 19 tiêu chí. Tiêu chí NTM theo quy định cũ chưa hoàn thành thì phải thực hiện quy chuẩn mới để được công nhận xã NTM kiểu mẫu, đòi hỏi chất lượng đạt chuẩn NTM ở mức cao hơn. Đây là thách thức không nhỏ trong xây dựng NTM ở nhiều xã hiện nay. 

Nông dân Văn Xá (Kim Bảng) chăm sóc dưa vụ đông. Ảnh: Mộc Nam

Đến thời điểm này, huyện Lý Nhân có 12/22 xã đạt chuẩn NTM. Trong đó, 5 xã đạt 17 tiêu chí, 3 xã đạt 16 tiêu chí, chỉ có 4 xã đạt 18 tiêu chí; chưa xã nào hoàn thành tiêu chí giao thông; 5/12 xã còn “nợ” tiêu chí y tế. Nguyên nhân là do, theo tiêu chuẩn mới về đường trục xã, yêu cầu bề mặt đường lớn hơn hoặc bằng 3,5 m. Nhiều tuyến đường giao thông ở Lý Nhân xây dựng trước đây chưa đáp ứng được yêu cầu này. Nếu chấm biểu điểm, hiện Lý Nhân mới có xã Nhân Bình đạt 2 điểm; xã Công Lý, Chân Lý, Đồng Lý, Nhân Đạo đạt 1 điểm.

Theo đánh giá của UBND huyện Lý Nhân, một trong những nguyên nhân khiến cho việc hoàn thành tiêu chí NTM gặp khó khăn là do các xã thiếu vốn đầu tư. Các công trình (nhà văn hóa xã, sân vận động trung tâm, trường học...)  đòi hỏi cần vốn đầu tư lớn. Trong khi, nguồn thu ngân sách trên địa bàn hạn hẹp. Nợ công trong quá trình xây dựng NTM trong thời gian qua còn cao, dẫn tới nhiều xã không đủ khả năng đầu tư kinh phí để tiếp tục thực hiện các tiêu chí chưa đạt.

Không chỉ ở Lý Nhân, nhiều địa phương khác trong tỉnh cũng gặp khó khi "trả nợ” tiêu chí NTM. Xã Yên Bắc (Duy Tiên) được công nhận đạt chuẩn NTM từ năm 2014, nhưng đến nay, Yên Bắc chưa hoàn thành tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa.

Bí thư Đảng ủy xã Yên Bắc Nguyễn Văn Tời chia sẻ: Những năm gần đây, xã đã huy động nguồn lực lớn dành cho xây dựng NTM. Thực tế, nguồn lực của Yên Bắc không đủ để thực hiện cùng một lúc tất cả các tiêu chí. Phương châm của xã là, ưu tiên làm trước những tiêu chí phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm tốt đời sống dân sinh. Vì vậy, đến năm 2018, Yên Bắc mới huy động vốn tiếp tục đầu tư xây dựng nhà văn hóa trung tâm xã để hoàn thành đủ 19 tiêu chí theo yêu cầu.

Trên địa bàn huyện Duy Tiên hiện còn nhiều xã chưa hoàn thành tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa. Duy Tiên cũng chưa có xã nào đạt 100% tiêu chí. Huyện còn 5 xã đạt 17/19 tiêu chí. Huyện Kim Bảng còn 6/16 xã đạt 17 tiêu chí. Yêu cầu về tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, môi trường và an toàn thực phẩm là 2 tiêu chí khó, khiến cho nhiều xã ở Kim Bảng chưa đạt được.

Chia sẻ với chúng tôi, lãnh đạo nhiều xã bày tỏ băn khoăn, trăn trở khi đề cập đến vấn đề "trả nợ” tiêu chí NTM. Hoàn thành đủ 19 tiêu chí đã khó, nâng cao chất lượng tiêu chí đã đạt chuẩn còn khó hơn rất nhiều, nhất là đối với các tiêu chí "mềm”, dễ thay đổi chất lượng, như: môi trường, an ninh trật tự... Bởi, nếu không có những giải pháp để nâng cao chất lượng tiêu chí, khả năng rớt chuẩn là điều không thể tránh khỏi và rơi vào tình trạng "nợ” khó trả.

Không chỉ "trả nợ” vì cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng theo quy chuẩn, vấn đề nâng cao thu nhập cho người dân để tránh "nợ” tiêu chí thu nhập cũng đang đặt ra những thách thức lớn. Hiện nay, nhiều xã cân, đo, đong đếm để hoàn thành tiêu chí thu nhập. Nhưng vẫn bí về giải pháp nâng cao thu nhập cho người dân, nhất là về tổ chức sản xuất nông nghiệp hàng hóa theo chuỗi giá trị.

Ông Trần Anh Tuấn nhận định: Những xã yếu về nguồn lực đầu tư, nguồn thu ngân sách thấp đều nằm trong nhóm có nguy cơ cao khó "trả nợ” tiêu chí NTM. Không chỉ riêng về nhóm tiêu chí liên quan đến hạ tầng, mà còn nhiều tiêu chí khác. Đó là chưa nói đến vấn đề đánh giá lại (xét lại) số lượng và chất lượng, mức độ đạt chuẩn tiêu chí NTM mà các xã đã đạt được từ những năm trước.

Cũng theo ông Trần Anh Tuấn, việc đánh giá lại mức độ đạt chuẩn NTM ở các xã là cần thiết. Vì chương trình xây dựng NTM không có điểm kết thúc. Đây là chặng đường dài, yêu cầu đạt chuẩn ở mỗi giai đoạn khác nhau, giai đoạn sau luôn cao hơn giai đoạn trước. Trong khi, tư tưởng an tâm vì đạt chuẩn rồi đang có dấu hiệu gia tăng. Điều này ảnh hưởng đến tính thực chất về mục tiêu xây dựng NTM.

Từ thực tế cho thấy, cần khắc phục nguy cơ lệch hướng, chạy theo phong trào, nặng về đầu tư công trình, nhẹ về các tiêu chí khác, tránh tình trạng “nợ” tiêu chí kéo dài, nhằm thúc đẩy chương trình xây dựng NTM đi đúng mục tiêu.                        

Bích Huệ

Bích Huệ

Bình luận bài viết

Bình luận

BÁO HÀ NAM ĐIỆN TỬ

Giấy phép xuất bản số 68/GP-BTTTT do Bộ Thông tin - Truyền thông cấp ngày 16/2/2017

Địa chỉ: Đình Tràng, phường Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam

Tổng Biên tập: Nguyễn Duy Tuấn

Điện thoại: (0226) 3852.773 - 3853.342 | Fax: (0226)3853.342

Email: baohanam.dientu@gmail.com

Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.