"Những tháng đầu năm là mùa đánh bắt cá chính trên sông Hồng. Đây cũng là thời gian mà giống cá mòi sống ở vùng cửa sông giáp với biển ngược dòng lên đẻ trứng. Do vậy, những người làm nghề chài lưới trên sông Hồng, tận dụng mọi thời gian để thu được thật nhiều cá". Anh Trần Văn Mạnh, xóm 2 - Thanh Nga (xã Phú Phúc, Lý Nhân) chia sẻ.
Anh Trần Văn Mạnh thu mẻ cá mòi mới đánh bắt trên sông Hồng.
Chứng minh cho lời nói của mình, anh Mạnh chỉ vào mẻ lưới vừa thu lên nặng trĩu cá mòi, chắc đến cả chục kg. Đây đã là mẻ lưới thứ 4 trong ngày của anh và số lượng cá trên lưới không kém những mẻ trước. Công đoạn gỡ cá ra ước chừng hơn 1 giờ đồng hồ, sau đó anh lại tiếp tục thả mẻ lưới mới. Bình quân mỗi ngày anh Mạnh thả 5 - 6 mẻ lưới, được từ 50 - 60 kg cá mòi. Những ngày đầu con nước (1 tháng có 2 con nước) cá mòi lên nhiều, anh có thể đánh bắt được hơn 1 tạ cá. Với giá bán bình quân từ 15 - 17 nghìn đồng/kg ngay tại bờ, ngày công lao động của anh tính ra được khá cao.
Qua tìm hiểu được biết, anh Mạnh làm nghề đánh bắt cá trên sông Hồng đã hơn 20 năm, từ khi học xong cấp 2, anh đã theo nghề của ông, cha. Anh Mạnh cho biết: Lượng cá mòi có trên sông rất lớn, tôi gác lại toàn bộ công việc để chuyên tâm nghề chài lưới. Đây là nguồn thu chính của gia đình. Trên đoạn sông khoảng 3 km có hơn 10 thuyền đang thả lưới đánh bắt cá mòi. Được biết, những người dân làm nghề đánh bắt cá trên sông tự phân đoạn đánh bắt để không chồng lấn, tranh chấp hay lưới bị mắc vào nhau. Lượng cá mòi ngược dòng về nhiều nên những người đánh cá không lo đoạn này nhiều hay chỗ kia ít. Hầu như thuyền nào cũng thu được lượng lớn cá mòi mỗi lần thả lưới.
Anh Trần Văn Tần, cũng ở xóm 2 - Thanh Nga mới thu mẻ lưới khá nhiều cá cho biết: Hôm nay là ngày bình thường nhưng từ sáng đến 3 giờ chiều tôi đã bắt được gần 40 kg. Chắc chắn, mẻ lưới chuẩn bị thả cũng sẽ cho hơn 10 kg nữa để kết thúc 1 ngày đánh bắt trên sông.
Cá mòi tự nhiên trên sông Hồng vốn rất được ưa chuộng với những người sành ăn. Đây còn được coi là một đặc sản mà ít nơi nào có được, do cá sống ở vùng nước lợ nên tuy mỏng mình nhưng thịt chắc và thơm. Đặc biệt, do là mùa đẻ trứng nên hầu như con cá mòi nào cũng có trứng, trứng cá mòi rất ngậy và bùi. Chính vì thế, lượng cá đánh bắt trên sông Hồng mùa chính vụ khá lớn, mỗi ngày chỉ riêng 10 tay lưới của xã Phú Phúc đã thu hơn 500 kg, ngày nhiều lên đến hơn 1 tấn nhưng đều được bán hết. Việc tiêu thụ cá mòi sông Hồng rất thuận lợi, sau mỗi mẻ lưới các thuyền cập bờ, đã có thương lái đợi sẵn để thu mua. Sau đó, cá được đưa đi tiêu thụ ở nhiều tỉnh, thành phố, như: Hà Nội, Nam Định, kể cả lên tận các tỉnh miền núi phía Bắc…
Tuy nhiên, người đánh bắt cá mòi cũng có những nhọc nhằn riêng. Thu được mỗi mẻ cá đầy là niềm vui nhưng đằng sau là những khó khăn, nguy hiểm. Sông Hồng là tuyến đường thủy chính nên lượng tàu, thuyền qua lại nhiều, kể cả những tàu trọng tải lớn chở than đá, vật liệu xây dựng, vì thế nếu không cẩn trọng trong quá trình đánh bắt sát với luồng đi dễ bị sóng đánh gây chìm thuyền. Chuyện lưới bị cuốn vào luồng tàu lớn mất một phần khá nhiều, có khi mất cả tay lưới trị giá tới vài triệu đồng… Nhưng những người chuyên nghề chài lưới trên sông Hồng vẫn kiên trì, bền bỉ đánh bắt cá mòi mỗi khi vào vụ chính. Cá mòi là sản phẩm tự nhiên, loài cá này đã, đang nuôi sống người dân vạn chài ven sông Hồng.
Mạnh Hùng