Chế độ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) nhằm hỗ trợ một phần cho người lao động (NLĐ) mất việc làm và giúp họ sớm quay lại thị trường lao động. Tuy nhiên, sau gần 3 năm triển khai thực hiện chính sách BHTN đã xuất hiện tình trạng không ít NLĐ tuy đã tìm được việc làm mới nhưng vẫn thiếu trung thực trong khai báo để trục lợi BHTN.
Chị Nguyễn Thị L., ở xã Xuân Khê (Lý Nhân) trước đây làm công nhân tại Công ty cổ phần May Biên Hòa, KCN Biên Hòa (Đồng Nai). Đến tháng 6/2017, vì lý do gia đình chị đã trở về quê để tìm việc làm mới.
Theo quy định, chị đã đến Phòng Giao dịch việc làm huyện Lý Nhân, trực thuộc Trung tâm Dịch vụ việc làm (DVVL), Sở Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ,TB&XH) để nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN). Chị L. được giải quyết 3 tháng TCTN với số tiền 1.409.700 đồng/tháng và đã nhận tiền được 1 tháng.
Cũng vào khoảng thời gian này, chị L. đã tìm được công việc mới tại một doanh nghiệp ở tỉnh Nam Định. Tuy nhiên, chị cố tình không khai báo về tình hình việc làm của mình hiện tại với cơ quan chức năng. Hành vi gian lận của chị L. đã bị cơ quan chức năng phát hiện và dừng việc chi trả theo quy định.
Còn trường hợp anh Đỗ Văn T., hiện đang làm việc cho một doanh nghiệp ở KCN Đồng Văn (Duy Tiên), với mục đích trục lợi BHTN, anh T. đã xin nghỉ việc và đến Phòng Giao dịch việc làm huyện Duy Tiên nộp hồ sơ hưởng TCTN.
Ngay sau khi được hưởng TCTN, anh T. có việc làm mới. Tuy nhiên, anh T. cũng không đến thông báo cho cơ quan chức năng về tình hình việc làm của mình. Đến khi anh T. đi làm, đóng BHXH nơi làm việc mới, cơ quan chức năng phát hiện thời gian gián đoạn của anh T. rất ngắn, chưa quá 1 tháng và ngành chức năng đã dừng việc chi trả.
Đây chỉ là 2 trong nhiều trường hợp vừa làm việc, vừa nhận TCTN bị cơ quan chức năng phát hiện trong thời gian qua.
Người lao động đến Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh để kê khai hồ sơ hưởng BHTN.
Theo bà Nguyễn Thị Yến, Giám đốc Trung tâm DVVL, Sở LĐ,TB&XH: Khó khăn lớn nhất trong việc thực hiện chế độ chính sách BHTN hiện nay là nhận thức của một số NLĐ, người sử dụng lao động (NSDLĐ) về chính sách BHTN còn hạn chế, nhiều người chưa hiểu rõ quyền và trách nhiệm của mình trong việc tham gia BHTN.
"Đối với một số trường hợp NLĐ có biểu hiện trục lợi từ BHTN, đến nay cơ quan chưa có quyết định thu hồi trường hợp NLĐ nào vi phạm mà chỉ dừng chi trả khi phát hiện." Bà Yến cho biết.
Đặc biệt, chính sách BHTN hiện hành còn bộc lộ những hạn chế như thiếu căn cứ xác định đầy đủ các trường hợp NLĐ có việc làm hay chưa; chưa có chế tài xử phạt đối với NLĐ không chủ động thông báo hoặc thông báo trễ để trục lợi BHTN đang là nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó kiểm soát việc trục lợi quỹ BHTN.
Để chính sách BHTN có hiệu quả hơn, thiết nghĩ, cần có sự vào cuộc, phối hợp chặt chẽ hơn nữa từ các sở, ngành liên quan, không chỉ trong công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật liên quan mà còn hạn chế tình trạng nợ đọng BHXH nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ.
Bên cạnh đó, cần chủ động phối hợp giữa cơ quan chức năng đối với doanh nghiệp trong việc xác nhận thông tin về tình hình việc làm đối với NLĐ. Mặt khác, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân thực hiện không đúng chính sách BHTN.
Trần Ích
Trần Ích