Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới đã chính thức được thông qua ngày 27/7/2017. Mặc dù đã được quyết định lùi thời gian triển khai, nhưng lộ trình đưa chương trình GDPT mới vào áp dụng trong thực tế vẫn gấp gáp. Hiện các nhà trường còn khá nhiều khó khăn để bảo đảm cho chương trình được thực hiện đúng mục tiêu.
Trước hết, là sự thay đổi về số tiết học. Chỉ nói riêng ở cấp THCS, nếu tính cả số tiết học bắt buộc và tự chọn thì số tiết học của các khối lớp sẽ giảm tới 58 tiết/năm (đối với khối lớp 6, lớp 7) và 78 tiết/năm (đối với khối lớp 8, lớp 9) so với chương trình giáo dục hiện hành.
Theo quan điểm của một số hiệu trưởng các trường THCS trên địa bàn thành phố Phủ Lý, việc giảm số lượng các tiết học thực sự cần thiết, giảm áp lực cho cả giáo viên và học sinh. Nhưng nếu chỉ giảm về số tiết cơ học mà không có sự điều chỉnh đồng thời cả chương trình học, giảm kiến thức các môn học thì áp lực dạy và học lại dồn vào từng tiết học cụ thể.
Mặt khác, trong tổng thể các môn học, sẽ có môn tăng tiết nhưng có môn giảm tiết. Từ đó, không tránh khỏi vấn đề dôi dư cục bộ giáo viên trong từng năm học và bản thân các nhà trường sẽ rất lúng túng trong việc điều tiết nhân lực, phân công công việc cho giáo viên. Các giáo viên có số môn bị giảm tiết sẽ được bố trí công việc gì? Và, giáo viên không đủ định mức 17 tiết/tuần sẽ bị ảnh hưởng ra sao về thu nhập, thi đua?...
Theo chương trình GDPT mới, hoạt động hướng nghiệp sẽ được thực hiện với học sinh lớp 8, đòi hỏi các nhà trường phải có kế hoạch triển khai cụ thể cho từng năm học.
Bên cạnh đó, chương trình GDPT mới cũng đưa ra định hướng yêu cầu các nhà trường tổ chức dạy và học theo hướng tích hợp các môn học, các giáo viên cần phải đáp ứng mục tiêu trở thành giáo viên dạy liên môn… Chia sẻ về điều này, hiệu trưởng một trường THPT ở thành phố Phủ Lý tỏ ra băn khoăn: Trong điều kiện thực tế hiện nay, các nhà trường đang gặp rất nhiều khó khăn và gần như chưa đáp ứng được yêu cầu giáo viên dạy liên môn, dạy tích hợp.
Ở phạm vi một đơn vị trường học cấp THPT chỉ có khoảng từ 2-3 giáo viên có thể dạy được liên môn, dạy tích hợp nhưng chất lượng không cao. Với một đơn vị kiến thức liên môn, đa phần giáo viên đều chưa đáp ứng được, hiện giáo viên môn nào vẫn phải dạy môn đó. Để có thể tăng dần tỉ lệ giáo viên dạy liên môn, dạy tích hợp cần phải có sự quan tâm cho việc đào tạo lại đội ngũ. Song, vấn đề này không phải dễ thực hiện nếu không có được một lộ trình, kế hoạch đào tạo bài bản…
Trong chương trình GDPT mới, có một nội dung cũng nhận được nhiều ý kiến, đó là triển khai thực hiện các hoạt động trải nghiệm trong nhà trường. Theo đó, các hoạt động trải nghiệm được thiết kế thành các chủ đề, học sinh có quyền lựa chọn học phần và chủ đề phù hợp với nguyện vọng của bản thân và khả năng tổ chức, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường.
Khi đưa vấn đề triển khai các hoạt động trải nghiệm vào thực tế, ngoài việc khó khăn về kinh phí, các nhà trường sẽ vướng nhiều nhất về yếu tố giáo viên bởi từ trước đến nay nếu có một hoạt động trải nghiệm nào được thực hiện thì gần như đều là lồng ghép chứ chưa có giáo viên chuyên biệt đảm nhiệm công việc này. Nhưng để lựa chọn giáo viên chuyển sang tổ chức các hoạt động trải nghiệm, các nhà trường đã tuyên truyền, vận động nhưng không có giáo viên nào có nhu cầu chuyển sang làm công việc này, kể cả các giáo viên có năng khiếu, thế mạnh về việc tổ chức các hoạt động…
Liên quan đến chất lượng, hiệu quả của chương trình GDPT mới khi được triển khai chính là vấn đề cơ sở vật chất, trang thiết bị. Với sự đầu tư còn khá khiêm tốn về kinh phí, các nhà trường trên địa bàn tỉnh đều có những khó khăn riêng, thiếu phòng học chức năng, thiếu đồ dùng, thiết bị thí nghiệm… làm ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng dạy và học. Hiện tại, theo định biên lớp học, lớp học các cấp học phổ thông có số học sinh khá đông, không có nhiều thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục như: dạy ngoại ngữ, thực hành thí nghiệm…
Sau hơn 10 năm, việc thay đổi tổng thể chương trình GDPT được coi là tất yếu, góp phần đẩy mạnh việc đổi mới giáo dục theo hướng căn bản, toàn diện. Nhưng quá trình triển khai được dự báo gặp nhiều khó khăn hơn thuận lợi. Chính vì vậy, cùng với sự tự đổi mới, bắt nhịp với yêu cầu giáo dục hiện đại, các nhà trường phổ thông rất cần sự quan tâm từ nhiều phía trong việc nhận diện và giải quyết những vướng mắc, khó khăn sẽ đặt ra trong thực tế…
Thanh Hà
Thanh Hà