Giờ ăn chính của học sinh Trường Mầm non Hoa Sen (TP. Phủ Lý).
Trước tình trạng khó kiểm soát về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP), những năm gần đây, công tác bảo đảm VSATTP trong trường học không chỉ là công việc của riêng ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT), các đơn vị trường học có bếp ăn tập thể và có tổ chức ăn bán trú cho học sinh mà nhận được sự quan tâm của các bậc cha mẹ học sinh và xã hội. Làm thế nào để vừa bảo đảm được chế độ dinh dưỡng cho học sinh nhưng vẫn kiểm soát được VSATTP luôn là "bài toán" không đơn giản trong các trường học có bếp ăn tập thể…
Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có 141 cơ sở giáo dục có bếp ăn tập thể, trong đó có 116 bếp ăn tại trường mầm non công lập, 15 bếp ăn trong cơ sở giáo dục mầm non tư thục, 5 bếp ăn tại trường tiểu học, 1 bếp ăn tại trường THCS, 1 bếp ăn tại trường THPT, 3 bếp ăn trong trường cao đẳng và đại học.
Qua công tác kiểm tra, đánh giá của cơ quan chức năng, hầu hết các nhà trường có tổ chức ăn bán trú cho học sinh đều đã xây dựng được mô hình bếp ăn một chiều, các quy trình chế biến thực phẩm được tuân thủ theo một chiều duy nhất, bảo đảm vệ sinh từ khâu tiếp nhận, bảo quản đến chế biến thực phẩm phục vụ học sinh. Việc xây dựng được các bếp ăn một chiều nhằm bảo đảm VSATTP và không để xảy ra tình trạng lây nhiễm chéo vi khuẩn trong các loại thực phẩm trước và sau khi chế biến. Diện tích dành cho các bếp ăn trong trường học cơ bản rộng rãi, sạch sẽ, nhiều bếp ăn đã phân định rõ vị trí cho từng khu vực như: khu vực tiếp nhận nguyên liệu, khu sơ chế, rửa thô thực phẩm, khu chế biến tẩm ướp (chế biến tinh), khu nấu nướng, khu chia soạn đồ ăn…
Trường Mầm non Hoa Sen (thành phố Phủ Lý) là một trong số các trường học tổ chức ăn bán trú cho học sinh. Trường có số lượng học sinh tương đối đông (năm học 2016 - 2017 có trên 1.000 học sinh). Cô giáo Trần Thị Nhung, Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Bên cạnh việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục, công tác nuôi ăn bán trú cho học sinh cũng đặt cho nhà trường nhiều áp lực, nhất là việc bảo đảm tuyệt đối VSATTP. Để giải quyết vấn đề này, trước hết chúng tôi đã đầu tư xây dựng hệ thống bếp ăn đáp ứng các yêu cầu bếp ăn một chiều với đầy đủ các trang thiết bị chế biến, nấu nướng hợp vệ sinh. Đội ngũ nhân viên tổ bếp có chuyên môn nấu ăn, được kiểm tra sức khỏe định kỳ, có ý thức chấp hành tốt các quy định về bảo đảm VSATTP trong quá trình nấu ăn. Hằng ngày, các nhân viên nhà bếp thực hiện đầy đủ các bước lựa chọn, kiểm tra kỹ nguồn thực phẩm đầu vào, lưu mẫu thức ăn sống và thức ăn chín theo quy định… Khu nhà bếp của nhà trường có vị trí, thiết kế hợp lý. Từ khi tổ chức cho học sinh ăn bán trú tại trường, đơn vị chưa để xảy ra sự cố nào liên quan đến vấn đề VSATTP, được đông đảo cha mẹ học sinh tin tưởng…
Không chỉ riêng Trường Mầm non Hoa Sen, hầu hết các nhà trường có bếp ăn tập thể đều có sự đầu tư đáng kể cho công tác nuôi ăn bán trú, bảo đảm VSATTP. Để tăng cường công tác VSATTP trong các cơ sở giáo dục, mỗi năm học, trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của cấp trên, ngành GD&ĐT chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện quản lý chặt VSATTP trong trường học. Theo đó, toàn ngành phấn đấu không để xảy ra ngộ độc thực phẩm và các bệnh lây truyền qua quá trình ăn uống tại trường trong học sinh, nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành VSATTP của người tham gia các hoạt động tổ chức ăn uống tại trường, giáo dục cho học sinh những thói quen cần thiết về vệ sinh ăn uống thông qua các hoạt động giáo dục hàng ngày, phối hợp chặt chẽ với ngành y tế trong việc thường xuyên thực hiện phòng, chống dịch bệnh và thực hiện kiểm tra công tác bảo đảm VSATTP trong trường học… Vào đầu mỗi năm học, ngành chỉ đạo phòng GD&ĐT các huyện, thành phố kiểm tra điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ bếp ăn trong các nhà trường tổ chức ăn bán trú để có kế hoạch sửa chữa, mua sắm, bổ sung kịp thời. Yêu cầu 100% nhân viên nhà bếp trong các đơn vị này phải có đủ điều kiện, tiêu chuẩn về sức khỏe, về chuyên môn theo quy định.
Đồng thời, tăng cường kiểm soát chất lượng thực phẩm đầu vào, bảo đảm rõ nguồn gốc và phải ký hợp đồng với bên cung cấp, kiên quyết không được sử dụng các loại thực phẩm trôi nổi ngoài thị trường, có sự kiểm tra thường xuyên đối với việc chấp hành các quy định về VSATTP của các đơn vị có bếp ăn tập thể… Về phía các nhà trường, theo đặc điểm, điều kiện thực tế của đơn vị cũng tự xác định rõ được tầm quan trọng của việc đảm bảo VSATTP trong trường học, ngoài sự đầu tư xây dựng bếp ăn một chiều, trang bị đầy đủ các trang thiết bị và vật dụng nấu ăn hợp vệ sinh, tổ chức nuôi ăn trong trường học một cách bài bản… còn tích cực giáo dục cho học sinh tham gia giữ gìn vệ sinh, phòng bệnh.
Việc kiểm tra hoạt động các bếp ăn tập thể tại các trường học được ngành chức năng thực hiện khá nền nếp. Bà Nguyễn Thị Kim Dung, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh tực phẩm tỉnh cho biết: Những năm qua, đơn vị đã có sự phối hợp tích cực, hiệu quả với ngành GD&ĐT trong việc tổ chức kiểm tra VSATTP tại các bếp ăn bán trú, bếp ăn tập thể trên địa bàn tỉnh. Qua kiểm tra định kỳ và đột xuất, thấy rõ phần lớn các nhà trường đã có sự quan tâm thích đáng cho công tác này, từ việc có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của công tác bảo đảm VSATTP cho đến đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, bổ sung, mua sắm đầy đủ các trang thiết bị, vật dụng phục vụ trong các bếp ăn.
Tuy nhiên, cũng vẫn còn một vài đơn vị trường học - nhất là ở khu vực nông thôn, ở địa bàn kinh tế khó khăn, chưa có được sự đầu tư phù hợp cho xây dựng bếp ăn một chiều, có nơi vẫn sử dụng than tổ ong để đun nấu gây ô nhiễm không khí, có nơi lại chưa có nguồn nước sạch. Việc bảo đảm nguồn thực phẩm tương đối linh hoạt, chặt chẽ nhưng vẫn còn có đơn vị chưa làm tốt được việc này, rất khó kiểm soát về mức độ an toàn… Thực tế này, đòi hỏi cần có sự quan tâm, tạo điều kiện hơn nữa từ nhiều phía để các bếp ăn bán trú, bếp ăn tập thể trong các trường học thực sự nâng cao được chất lượng, bảo đảm VSATTP.
Trần Thanh Hà