Nhân kỷ niệm 30 năm Quần thể đình, chùa Châu (tiểu khu Châu Giang, thị trấn Kiện Khê, huyện Thanh Liêm) được công nhận Di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia, sáng 22/4 (tức ngày 14 tháng 3 năm Giáp Thìn), Ban quản lý Di tích đình, chùa Châu và nhân dân tiểu khu Châu Giang đã trang trọng tổ chức lễ hội truyền thống năm 2024.
Đình, chùa Châu thờ Đức Cao Sơn Thượng đẳng thần và Điện súy Tướng quân Phạm Ngũ Lão – một danh tướng triều Trần có nhiều công lao phò vua, cứu nước, cứu dân. Trong một lần trên đường đi đánh Chiêm Thành, khi hành quân qua sông Đáy, thấy địa bàn Kiện Khê có các ngọn núi ven sông cùng các vùng đất cao lại xen thung lũng thấp trũng thuận lợi cho việc phòng ngự, Phạm Ngũ Lão đã cho thiết lập quân doanh, xây dựng kho tàng tại địa điểm đình Châu ngày nay.
Cũng tại đây, tướng quân đã kết duyên với người con gái Châu thôn tài sắc hơn người, lập bà là Đệ nhị phu nhân. Bà đã giúp tướng quân rất nhiều trong việc kiến tạo quân doanh và lập nhiều chiến công hiển hách.
Để ghi nhớ công ơn của bà, nhân dân Châu Giang đã lập đền thờ bà phía sau ngôi đình và tôn bà là Thủy tinh phu nhân.
Kiệu quay tạo không khí sôi động cho lễ hội.
Nhằm tiếp tục giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội truyền thống đình, chùa Châu và đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân, hàng năm, từ ngày 14 – 15 tháng 3 âm lịch, nhân dân tiểu khu Châu Giang lại tổ chức lễ hội, rước kiệu thánh qua các đền xóm trong tiểu khu, dâng hương, kính tế chư vị tôn thần, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Tại lễ hội đình, chùa Châu nhân dân vẫn còn lưu giữ được những trò hội truyền thống, như: tổ tôm điếm, chọi gà, kéo co, đánh cờ người, đua thuyển chải…
Chu Bình