Mới đây, tại chùa Phi Lai (thôn Ninh Trung, xã Liêm Sơn, huyện Thanh Liêm), chính quyền địa phương phối hợp với nhà chùa mời một số nhà nghiên cứu, trong đó có Giáo sư sử học Lê Văn Lan, nhà văn chuyên viết tiểu thuyết lịch Hoàng Quốc Hải… bước đầu khảo cứu những hiện vật đã tìm thấy được ở chùa khi xây dựng các công trình.
Với gần 100 hiện vật đồ sành, sứ, đất nung dựa vào hình dáng, màu sắc, hoa văn các nhà nghiên cứu đã nhận định đây đa phần là những cổ vật thời Trần, có một số ít hoa văn thời Lý và thời Lê. Dựa trên các cổ vật, các nhà nghiên cứu sơ bộ nhận định trong quá khứ đây có thể đã là một trung tâm chính trị, văn hóa phát triển của cả vùng.
GS Lê Văn Lan trao đổi về những nhận định tại di tích Phi Lai tự.
Giáo sư sử học Lê Văn Lan giới thiệu hoa văn rồng thời Lý trên một hiện vật gốm.
Cũng tại buổi khảo cứu, dựa theo các câu chuyện kể dân gian của người dân thôn Ninh Trung và những hiện vật đồ gốm ở một địa điểm trên núi Tháp (sau chùa Phi Lai), các nhà nghiên cứu cho rằng có thể nơi đây là nền móng của một ngôi cổ tháp nhưng để xác định và khẳng định được phải có một cuộc khai quật quy mô và khoa học.
Ý kiến của Giáo sư sử học Lê Văn Lan và các nhà nghiên cứu chính là cơ sở để chính quyền địa phương và nhà chùa trình các cấp có thẩm quyền xem xét, tìm hiểu và nghiên cứu về vùng đất lưu nhiều dấu ấn về lịch sử văn hóa này.
C Bình
Chu Bình