Nhằm từng bước xây dựng người Duy Tiên văn minh đô thị, giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của địa phương, nâng cao văn hóa công vụ, năm 2022, UBND thị xã Duy Tiên đã ban hành Bộ Quy tắc ứng xử trên địa bàn thị xã với những điều khoản chi tiết quy định về những quy tắc ứng xử trong từng cộng đồng, như: Ứng xử chung trong gia đình; ứng xử trong dòng họ; ứng xử trong cộng đồng nơi cư trú (thôn, tổ dân phố); ứng xử chung nơi công cộng; ứng xử chung trên mạng xã hội và quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Trong đó, những quy tắc ứng xử trong cộng đồng nơi cư trú đã bao quát toàn bộ những hành vi ứng xử tiến bộ và văn minh.
Điều kiện để xây dựng nên những cộng đồng dân cư đó là thuần phong mỹ tục. Những thuần phong mỹ tục, như: An cư lạc nghiệp, làng xóm “tối lửa tắt đèn có nhau”, “lá lành đùm lá rách”, “đánh kẻ chạy đi chứ không ai đánh kẻ chạy lại”, “kính già già để tuổi cho”… chính là những quy tắc ứng xử, quy định đạo đức truyền thống được giữ gìn và tuân theo. Đặc biệt, việc cưới và việc tang trước đây nặng nề nhiều về hủ tục, thì nay thông qua Bộ Quy tắc những ứng xử đã được gạn lọc giữ gìn nét đẹp với những ứng xử văn minh, tiến bộ, phù hợp thời đại mới, như: khuyến khích hỏa táng, điện táng, an táng một lần ở khu vực nghĩa trang tập trung; khuyến khích tổ chức đám tang ở nhà tang lễ; không dùng thuốc lá; không dựng rạp lấn chiếm vỉa hè, lòng đường; không xây dựng lăng mộ xa hoa lãng phí…
Một số nội dung Bộ Quy tắc ứng xử được tuyên truyền tại Hội thi Cộng tác viên về văn hóa gia đình thị xã Duy Tiên năm 2024.
Một trong những quy tắc ứng xử được quan tâm trong xã hội hiện nay là ứng xử trên mạng xã hội cũng đã được đưa vào Bộ Quy tắc. Ngoài những quy định chung về nguyên tắc và kỹ thuật sử dụng, những cách ứng xử, như: chia sẻ thông tin từ nguồn chính thống, đáng tin cậy; có các hành vi, ứng xử phù hợp với những giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống của dân tộc Việt Nam; không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực, phân biệt vùng miền, giới tính, tôn giáo; không sử dụng mạng xã hội để đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác; sử dụng ngôn ngữ phản cảm; tung tin giả, tin sai sự thật; quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép; khuyến khích sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền, quảng bá về đất nước, con người, văn hóa tốt đẹp của Việt Nam nói chung, thị xã Duy Tiên nói riêng; bảo vệ trẻ em, trẻ vị thành niên sử dụng mạng xã hội một cách an toàn, lành mạnh...
Với những quy tắc thấu tình đạt lý và đúng thời điểm, ngay sau khi ban hành, Bộ Quy tắc được các cơ quan, ban, ngành, UBND các xã, phường, thị trấn, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, lực lượng vũ trang, các đơn vị có liên quan trên địa bàn thị xã tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ; được toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, các tầng lớp nhân dân đang sinh sống, làm việc, công tác, tham quan, học tập trên địa bàn thị xã quan tâm thực hiện. Những quy tắc ứng xử đối với mỗi cộng đồng trong Bộ Quy tắc đã được chuyển tải thường xuyên trên các phương tiện thông tin đại chúng; tổ chức tuyên truyền lưu động; tuyên truyền thông qua các hội thi, hội diễn; trong hệ thống trường học, công sở, cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng, nhà văn hóa xã, phường, thôn, tổ dân phố. Đặc biệt, thông qua hình thức tuyên truyền cổ động trực quan, một số nội dung Bộ Quy tắc ứng xử đã được thiết kế dưới dạng pano, biển hiệu gắn tại các nơi công cộng, công sở, điểm du lịch để tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân dân, tăng cường hiệu quả tiếp cận của Bộ Quy tắc đối với du khách và người dân địa phương.
Bên cạnh các hình thức tuyên truyền như trên, việc thực hiện Bộ Quy tắc ứng xử còn được thực hiện thông qua việc lồng ghép vào nội dung sinh hoạt chi bộ, các cuộc họp thôn, tổ dân phố, các buổi sinh hoạt đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội và các hoạt động của cơ quan, đơn vị trên địa bàn thị xã với hình thức phù hợp. Với việc tích cực triển khai các nội dung của Bộ Quy tắc, đến nay trên địa bàn thị xã đã có 100% gia đình được tuyên truyền vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Trong đó, tiêu biểu là xã Tiên Ngoại đã xây dựng Kế hoạch thực hiện mô hình “Nếp sống văn minh trong việc tang”. Xã đã triển khai mô hình điểm “Nếp sống văn minh trong việc tang” tại xóm Minh, thôn Minh Lương Nội với nội dung: 100% gia đình khi có người qua đời đều thực hiện hỏa táng và chôn cất ở nghĩa trang theo đúng quy định; không rải vàng mã, tiền thật trên đường đưa tang... Ngoài ra, UBND xã Tiên Ngoại còn thực hiện việc khai tử tại nhà, tạo điều kiện hỗ trợ cho gia đình có người qua đời thực hiện khai tử đúng theo quy định, giảm thời gian đi lại của nhân dân, nâng cao mức độ hài lòng của nhân dân trong thực hiện chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ. Việc cúng 49 ngày, 100 ngày được tổ chức gọn nhẹ trong nội bộ gia đình, không tổ chức ăn uống.
Việc triển khai và thực hiện các nội dung trên còn góp phần hoàn thành các tiêu chí trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, Đề án "Xây dựng nếp sống mới, xây dựng người Duy Tiên văn minh đô thị" giai đoạn 2020 - 2030, Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Theo số liệu báo cáo mới nhất, đến nay trên địa bàn thị xã Duy Tiên có 83% hộ gia đình thực hiện xây dựng nếp sống mới, xây dựng người Duy Tiên văn minh đô thị. Toàn thị xã có: 91,62% gia đình đạt danh hiệu Gia đình văn hóa; 98,1% thôn, tổ dân phố đạt danh hiệu Khu dân cư văn hóa; 92% gia đình nghiêm túc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; 60% cơ quan, đơn vị đạt chuẩn Cơ quan đơn vị văn hóa; 13/75 tuyến phố đạt Tuyến phố văn minh đô thị; 4/7 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.
Phát huy những kết quả đạt được, thị xã Duy Tiên đề ra mục tiêu phấn đấu cụ thể trong thời gian tới, đó là: 100% các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, đơn vị đóng trên địa bàn thị xã và UBND các xã, phường, thị trấn có văn bản chỉ đạo thực hiện Bộ Quy tắc ứng xử phù hợp với điều kiện thực tế của cơ quan, đơn vị. 100% cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động, học sinh, nhân dân được quán triệt, tuyên truyền, phổ biến nội dung Bộ Quy tắc. 100% cơ quan, đơn vị và UBND các xã, phường, trường học, nhà văn hóa xã, phường, thôn, tổ dân phố niêm yết một phần (hoặc toàn phần) Bộ Quy tắc tại trụ sở, ở vị trí dễ nhìn thấy và 100% cơ quan, đơn vị, UBND các xã, phường trường học gắn nội dung của Bộ Quy tắc vào các cuộc thi, chương trình tập huấn, phong trào và chương trình có liên quan để tuyên truyền.
Chu Bình