Trận địa pháo phòng không Lam Hạ - Điểm đến của du lịch Phủ Lý

Sự hy sinh của 10 cô dân quân pháo phòng không Lam Hạ ở tuổi đôi mươi trên mâm pháo đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tô thắm thêm ngọn cờ chiến đấu vì độc lập, tự do của dân tộc.

Đền Liệt sĩ tỉnh được xây dựng ngay trên khu vực trận địa pháo phòng không năm xưa. Ảnh: Thế Trang

Để tỏ lòng tri ân và thực hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", 10 cô dân quân pháo phòng không Lam Hạ nói riêng và hơn 17 nghìn liệt sĩ của tỉnh nói chung, đầu năm 2009, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã phê duyệt Dự án xây dựng công trình Đền Liệt sĩ tỉnh và Đền thờ 10 nữ dân quân pháo phòng không Lam Hạ ngay tại trận địa pháo phòng không, nơi các cô hy sinh năm xưa (tổ dân phố Đình Tràng, phường Lam Hạ, TP.Phủ Lý). Cụm di tích sau 18 tháng thi công đã hoàn thành, trở thành địa chỉ đỏ của nhân dân trong toàn tỉnh. Tháng 12 năm 2010, để ghi nhận những chiến công và lưu niệm địa điểm trận địa pháo phòng không Lam Hạ, UBND tỉnh đã ra Quyết định xếp hạng Trận địa phòng không ghi dấu chiến công của 10 nữ dân quân pháo phòng không Lam Hạ là Di tích lịch sử lưu niệm sự kiện cấp tỉnh. Tháng 8 năm 2016, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ra Quyết định xếp hạng Địa điểm trận địa pháo phòng không Lam Hạ là Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Để đáp ứng lòng mong mỏi của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân trong tỉnh cũng như đáp ứng nhu cầu phát triển du lịch, tạo điểm nhấn cho du lịch TP.Phủ Lý nói riêng, toàn tỉnh nói chung, ngày 1/7/2016, UBND tỉnh đã ra Quyết định phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Đền thờ Anh hùng Liệt sỹ và Di tích lịch sử văn hóa tỉnh. Theo bản phê duyệt này, toàn bộ khu đền thờ và Di tích lịch sử văn hóa có tổng diện tích 18,48ha. Trong đó, tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan có 5 khu: Khu trung tâm, khu đền thờ, khu dịch vụ, khu hồ và đường dạo, khu bãi đỗ xe. Kiến trúc công trình được xây dựng với phong cách kiến trúc cổ truyền bảo đảm về chức năng sử dụng.

Khu trung tâm có diện tích trên 12.111m2 bao gồm quảng trường, tượng đài và khu đón tiếp khách có vị trí nằm ở trung tâm khu đất. Quảng trường nằm phía trước khu đền thờ và tượng đài kết hợp với hồ nước sẽ là không gian tổ chức các sự kiện lớn của tỉnh. Tượng đài mặt trước đối diện đường Nguyễn Chí Thanh, mặt sau quay về hướng cầu Châu Giang. Phía sau tượng đài là bức phù điêu lớn, tạo nền cho tượng đài. Khu vực phía sau này còn được đắp đồi nhân tạo, trồng cây tạo cảnh quan phù hợp. Hai bên sân khấu tượng đài là vườn cây, thảm cỏ, tiểu cảnh.

Khu đền thờ và trận địa pháo có diện tích trên 12.375 m2 ngoài Đền thờ Liệt sĩ tỉnh, Đền thờ 10 cô gái Lam Hạ còn có nhà lưu niệm đồng chí Lương Khánh Thiện. Đồng chí Lương Khánh Thiện (1903 - 1941) là nhà hoạt động chính trị, đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, Ủy viên Xứ ủy Bắc kỳ, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Bí thư Thành uỷ Hải Phòng. Quê ông ở tổ dân phố Mễ Tràng, phường Liêm Chính, TP.Phủ Lý. Để tưởng nhớ ông, chúng ta đã có phường Lương Khánh Thiện và bây giờ là nhà lưu niệm để mọi người dân Hà Nam, nhất là lớp hậu thế thêm biết về thân thế và sự nghiệp hoạt động cách mạng của ông - một con người tiêu biểu của quê hương Hà Nam. Nhà lưu niệm của ông được xây dựng phía nam Đền thờ Anh hùng Liệt sĩ tỉnh. Như vậy, khu đền thờ đều hướng mặt ra hồ và khu quảng trường, tạo không gian mở phía trước.

Khu dịch vụ và phụ trợ được dành diện tích khá lớn 34.345 m2. Các công trình của khu vực này nằm hoàn toàn trong vườn cây xanh, trong đó có một số ngôi nhà mô phỏng kiến trúc cổ truyền của dân cư vùng Đồng bằng Bắc Bộ cùng với những vật dụng quen thuộc của những người nông dân trồng lúa nước, có khu bán hàng lưu niệm, khu trận địa pháo (mô hình một số khẩu pháo) được bố trí xen kẽ. Được biết, khu vườn này sẽ trồng nhiều loại cây đặc trưng của vùng đất Lam Hạ như sấu, ổi, trong đó còn có nhiều cây vườn quê như cau, chuối, cam, bưởi, mít, chanh, nhãn, vải và đặc biệt là cây bồ kết - loại cây có quả dùng để gội đầu của phụ nữ mà lúc còn sống các cô gái dân quân phòng không Lam Hạ hay dùng cùng một số cây có hoa thơm khác như hoàng lan, ngâu, mộc, đại…

Đền thờ 10 nữ dân quân pháo phòng không Lam Hạ. Ảnh: Thế Trang

Đến nay, khu Đền thờ Liệt sĩ tỉnh, Đền thờ 10 nữ liệt sỹ dân quân pháo phòng không Lam Hạ đã hoàn thiện, 4 phía xung quanh hồ nước đã được kè đá, đường dạo, lối vào chính (từ đường Lê Công Thanh), bồn hoa xung quanh đã được xây dựng xong. Ông Trương Mạnh Hùng, Trưởng phòng Quản lý đô thị TP.Phủ Lý cho biết: Từ nay đến cuối năm, quảng trường, tượng đài, khu vực bãi đỗ xe (phía sau Đền thờ Liệt sĩ tỉnh) và lối đi phụ phía đường Nguyễn Chí Thanh sẽ được khởi công. Còn các công trình khác sẽ được xây dựng xong trước năm 2020. Các tổ hợp công trình, kiến trúc khu di tích được xây dựng đồng bộ, thống nhất theo phong cách cổ truyền với lối kiến trúc đơn giản, màu sắc hài hòa. Toàn bộ khu di tích có hồ nước rộng bao quanh mặt trước, cây xanh được bố trí thành vườn, dọc đường đi, xung quanh các công trình sẽ tạo nên không gian yên tĩnh cần thiết và cảnh quan hài hòa với thiên nhiên.

Hiện tại, Đền thờ Liệt sĩ tỉnh, Đền thờ 10 nữ liệt sĩ dân quân pháo phòng không Lam Hạ, tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, lầu chuông, gác trống, hai dãy tả vu, hữu vu đã được UBND thành phố Phủ Lý giao cho phường Lam Hạ quản lý, đón các đoàn khách đến dâng hương và thăm quan. Một số năm lại đây, vào các ngày kỷ niệm lớn của đất nước, địa phương và ngày mất của các nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ, các gia đình thân nhân, nhân dân địa phương cùng các cấp lãnh đạo Trung ương, địa phương, các cơ quan, ban, ngành, doanh nghiệp trong, ngoài tỉnh đều tổ chức dâng hương, lễ cầu siêu, thắp nến tri ân, thả đèn hoa đăng… để tưởng nhớ, tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh để bảo vệ nền độc lập của dân tộc.

Ông Phạm Xuân Hải, cán bộ Văn hóa Xã hội phường Lam Hạ cho biết: Khu tâm linh được phường tiếp nhận quản lý từ đầu năm đến nay nhưng đã đón rất đông du khách, có ngày Ban quản lý di tích phường đón đến hơn chục đoàn khách. Du khách đến đây, đều được chúng tôi giới thiệu về 10 cô gái dân quân, nơi trận địa pháo năm xưa, nơi các cô hy sinh và nếu muốn có thể đến thăm thân nhân của các cô. Các du khách đều rất hào hứng và bày tỏ sự ngưỡng mộ về quê hương Lam Hạ, về sự hy sinh dũng cảm của 10 cô gái năm xưa. Hằng năm, ngoài các dịp lễ, Tết, các hoạt động khác của phường như Tết trồng cây, các giải thể thao quần chúng, thắp nến tri ân của Đoàn phường vào ngày mất của các cô, ngày Thương binh, Liệt sĩ 27/7, ngày tiễn thanh niên lên đường nhập ngũ, các lễ ra quân… của phường cũng đều được diễn ra tại đây.

Hơn 50 năm qua, từ một làng ngoại đê đầy tre, ổi và xanh ngắt một màu lá sấu, nơi lưu giữ những ký ức về sự hy sinh anh dũng của 10 nữ dân quân pháo phòng không Lam Hạ vào mùa thu năm 1966 nay đã được đánh thức trở thành khu du lịch tâm linh lớn của tỉnh. Cùng với chùa Bầu, miếu Hai Cô, chùa Hòa Lạc, khu di tích này còn là điểm nhấn hấp dẫn đối với du khách khi đến với TP.Phủ Lý.

Chu Bình

Bình luận bài viết

Bình luận

BÁO HÀ NAM ĐIỆN TỬ

Giấy phép xuất bản số 68/GP-BTTTT do Bộ Thông tin - Truyền thông cấp ngày 16/2/2017

Địa chỉ: Đình Tràng, phường Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam

Tổng Biên tập: Nguyễn Duy Tuấn

Điện thoại: (0226) 3852.773 - 3853.342 | Fax: (0226)3853.342

Email: baohanam.dientu@gmail.com

Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.