Mỗi xã, thị trấn có từ 1-2 tổ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt. Hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt tại nông thôn phải được xác định là một nghề của người lao động, có mức thu nhập và điều kiện lao động bảo đảm phù hợp với công việc. Cách làm này ở Thanh Liêm đang hướng tới chuyên nghiệp hoá nghề thu gom rác thải sinh hoạt ở nông thôn.
Từ tháng 10/2016, thị trấn Kiện Khê thành lập Tổ thu gom vận chuyển rác thải sinh hoạt. Tổ thu gom sử dụng xe công nông hằng ngày đi thu gom rác tại các tiểu khu chở ra bãi chôn lấp. Tại những tiểu khu tập trung đông dân cư, có địa bàn rộng như: Ninh Phú, Kiện Khê, Châu Giang, La Mát ngày nào tổ cũng phải thu gom rác. Còn tại các tiểu khu Tháp, Bình Minh, Tân Lâm, Tân Sơn do địa bàn hẹp, dân cư ít hơn nên một tuần tổ chức thu gom 3 lần.
Theo đánh giá của người dân ở các tiểu khu, tổ thu gom vận chuyển rác sinh hoạt hoạt động đều đặn, không để rác tồn ứ trong khu dân cư. Tại mỗi thôn, ngõ, tổ thu gom vận chuyển rác bước đầu xây dựng được lịch trình hoạt động đã tạo thói quen cho người dân bố trí thời gian dọn dẹp, thu dọn vào túi nilon, bao tải hoặc cho vào thùng để ra trước cửa nhà hay những chỗ rộng, thoáng để xe tới thu gom thuận tiện.
"Từ cuối năm ngoái, khi có tổ thu gom vận chuyển rác thải hoạt động, rác thải sinh hoạt trong dân cư được thu gom kịp thời, sạch sẽ, không còn tình trạng người dân vứt rác bừa bãi ra vệ đường hay xuống kênh mương nữa". Bà Nguyễn Thị Sen, một người dân ở tiểu khu La Mát nói.
Một góc làng quê xã Liêm Cần (Thanh Liêm). Ảnh: T.T
Bảo đảm việc thu gom rác thải hoạt động hiệu quả và phải được người dân đồng tình ủng hộ, UBND thị trấn Kiện Khê yêu cầu tổ thu gom rác thải cam kết trách nhiệm: Phải thu gom toàn bộ rác thải trong khu dân cư và cơ quan đóng trên địa bàn; không để rơi vãi khi vận chuyển; không đổ rác thải bừa bãi; phối kết hợp với cán bộ chuyên môn của UBND thị trấn tiến hành rắc vôi bột, phun hoá chất khử mùi, chôn lấp rác thải theo đúng quy định. Ông Nguyễn Văn Viễn, Tổ trưởng Tổ thu gom rác thị trấn Kiện Khê cho biết: Ngay khi nhận nhiệm vụ, tôi đã đầu tư tiền mua xe công nông hằng ngày đi thu gom vận chuyển rác. Công việc cũng vất vả nhưng đã nhận thì phải làm tròn trách nhiệm.
Thực hiện Quyết định 34 của UBND tỉnh và chỉ đạo của UBND huyện Thanh Liêm, hiện nay, rác thải sinh hoạt ở thị trấn Kiện Khê được thu gom, vận chuyển toàn bộ đến bãi chôn lấp, xoá bỏ triệt để tình trạng bãi rác tự phát. Bãi chôn lấp rác thải được đặt xa khu dân cư. Theo định kỳ, sau một tháng, khu chôn lấp rác thải được UBND thị trấn Kiện Khê chỉ đạo cán bộ chuyên môn phối hợp với tổ thu gom tiến hành rắc vôi bột, phun hoá chất và lấp đất dày từ 0,5-1m bảo đảm vệ sinh môi trường.
Tại Thanh Phong, từ tháng 5/2017, xã đã thành lập 1 tổ thu gom, vận chuyển rác thải gồm 5 người. Việc thu gom rác được tổ chức một tuần 2 lần (vào thứ bảy, chủ nhật). Bình quân 1 tuần, tổ thu gom được 7 xe công nông (mỗi xe từ 3-4 m3). Rác của các hộ, từ các ngõ xóm được thu gom kịp thời không để lâu ngày dẫn đến phát tán mùi hôi gây ô nhiễm môi trường được người dân đánh giá cao. Chính vì vậy, tỷ lệ tham gia đóng phí vệ sinh môi trường ở Thanh Phong đạt cao (hơn 90%).
Ông Nguyễn Hữu Tường, Chủ tịch UBND xã Thanh Phong cho biết: Hiện nay, xã không còn tình trạng người dân vứt rác ra đường. Tổ thu gom vận chuyển rác hoạt động đều đặn, hạn chế việc người dân lưu rác trong nhà lâu ngày rất dễ dẫn đến nguy cơ phát sinh mầm mống gây dịch bệnh. Xóm làng sạch sẽ, tiêu chí vệ sinh môi trường nông thôn mới được duy trì, bảo đảm.
Thu gom rác tại tiểu khu La Mát, thị trấn Kiện Khê (Thanh Liêm).
Trước yêu cầu bức thiết của việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt nông thôn, huyện Thanh Liêm đã thực hiện Đề án thành lập Tổ hợp tác vệ sinh môi trường (VSMT) với mục đích hình thành một tổ chức thống nhất có chức năng, nhiệm vụ thu gom rác thải sinh hoạt trên địa bàn xã, do UBND cấp xã trực tiếp quản lý, điều hành. Mỗi tổ có một tổ trưởng và 4-6 tổ viên. Huyện xác định Tổ hợp tác VSMT là một nghề của người lao động, có mức thu nhập và điều kiện lao động bảo đảm phù hợp với công việc.
Hiện nay, hoạt động thu gom vận chuyển rác thải sinh hoạt ra bãi chôn lấp của Tổ hợp tác VSMT ở các xã: Thanh Phong, Thanh Tâm, Thanh Thuỷ, Thanh Lưu, Thanh Hải, Liêm Sơn (có 1 tổ Bắc Sơn) và thị trấn Kiện Khê được đánh giá có nền nếp, hiệu quả. Rác được thu gom từ các hộ gia đình về bãi chôn lấp, xoá bỏ được tình trạng vứt rác bừa bãi ở lề đường, kênh mương gây ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan. Ý thức của người dân đối với việc thu gom rác thải sinh hoạt được nâng cao (cho rác vào thùng, bao gói rác bằng túi nilon để đúng nơi quy định và tham gia nộp phí vệ sinh môi trường đạt tỷ lệ cao). Rác thải khi đưa về bãi chôn lấp được đổ đúng nơi quy định không để vương vãi ra xung quanh...
Đáng chú ý, tại những nơi đã thành lập được Tổ hợp tác VSMT, những tổ trưởng và thành viên trong tổ đã coi đây là một nghề, gắn bó với nghề, làm hết trách nhiệm vì cộng đồng và vì chính bản thân mình. Ông Nguyễn Đình Tường, Tổ trưởng Tổ VSMT xã Thanh Phong nói: Nghề vất vả đấy, nhưng tôi luôn phấn đấu làm tốt để giúp cho xã cũng chính là giúp cho môi trường sống của mình được trong lành.
Qua tìm hiểu tại một số Tổ hợp tác VSMT cho thấy, điều kiện ban đầu để các tổ viên quan tâm và làm nghề bước đầu được bảo đảm. Đó là thu nhập của người làm nghề, bình quân từ 2-2,5 triệu đồng/người/tháng. Có nơi cao 5 triệu đồng/người/tháng. Bên cạnh đó, chính quyền các xã có hỗ trợ tích cực trong việc duy trì hoạt động của tổ.
Ông Nguyễn Xuân Tiến, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thanh Liêm cho biết: Đời sống ngày càng phát triển, nhu cầu sinh hoạt của người dân được nâng cao kéo theo sự gia tăng của lượng rác thải sinh hoạt. Ai cũng muốn nhà mình sạch, thôn xóm mình sạch để môi trường sống được bảo đảm. Việc thu gom rác thải sinh hoạt nông thôn cũng cần phải được chuyên môn hoá mới bảo đảm sạch nhà, sạch ngõ, sạch xóm, làng.
Để giúp các tổ viên Tổ hợp tác VSMT yên tâm gắn bó với nghề, huyện Thanh Liêm yêu cầu các xã, thị trấn quan tâm đóng BHXH, BHYT và trang bị bảo hộ lao động cho người lao động. Từ nay đến cuối năm, huyện hỗ trợ mỗi xã 30 triệu đồng mua xe cơ giới vận chuyển rác. Thanh Liêm phấn đấu trong năm nay sẽ thành lập Tổ hợp tác VSMT ở tất cả các xã trên địa bàn huyện, từng bước đưa hoạt động thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt nông thôn theo hướng chuyên nghiệp hoá, nhằm bảo đảm tốt VSMT ở nông thôn.
Thanh Bình
Tiến Đoàn, Thế Tuân