Thời gian gần đây, nhiều trường hợp khi chuyển nhượng đất đai, có nhà trên đất song chỉ khai thuế phần chuyển nhượng đất, không khai mua bán nhà dẫn tới quá trình làm thủ tục tính thuế gặp nhiều khó khăn.
Anh Nguyễn Văn Tuấn, phường Trần Hưng Đạo, thành phố Phủ Lý cho biết: Vừa qua gia đình tôi mua một lô đất 120m2 có nhà 2 tầng, song trên GCNQSDĐ không ghi phần tài sản trên đất. Sau khi hai bên thống nhất giá cả tôi ra văn phòng công chứng và được chứng thực nhận chuyển nhượng phần đất. Tuy nhiên, khi đến cơ quan thuế lại bị trả lại do chưa kê khai đầy đủ phần tài sản là nhà ở trên đất.
Hoạt động nghiệp vụ của cán bộ Phòng Kê khai và kế toán thuế, Cục Thuế tỉnh. Ảnh: Điện Biên
Cũng như anh Tuấn, nhiều người dân trong tỉnh khi chuyển nhượng đất đai thắc mắc, việc chuyển nhượng đất đai đã được văn phòng công chứng chứng thực, song hồ sơ chuyển đến cơ quan thuế lại bị trả lại.
Ông Trương Hữu Bách, Chi cục trưởng Chi cục Thuế thành phố Phủ Lý cho biết: Trước đây, GCNQSDĐ chỉ ghi có phần diện tích đất, vị trí đất, chứ không ghi tài sản trên đất (mặc dù nhiều hộ gia đình đã xây nhà trên thửa đất đó song không bổ sung). Khi chuyển nhượng, căn cứ vào GCNQSDĐ, văn phòng công chứng xác nhận cho bên bán, bên mua phần đất (không có tài sản trên đất). Việc này là hoàn toàn chưa đủ bởi theo quy định người bán và người mua phải kê khai đầy đủ phần đất và tài sản trên đất. Bởi thực tế, không có chuyện bán đất song không bán nhà trên đất.
Trước tình trạng một bộ phận người dân không kê khai đầy đủ nhằm trốn thuế, Chi cục Thuế thành phố Phủ Lý thường xuyên phối hợp với cán bộ các phường, xã tổ chức rà soát, xác định rõ tài sản và đề nghị người kê khai bổ sung theo quy định nhằm chống thất thu ngân sách.
Theo quy định, khi chuyển nhượng nhà, đất bên bán và bên mua phải nộp các khoản thuế và phí như sau: Thuế thu nhập cá nhân; lệ phí trước bạ; lệ phí địa chính; phí công chứng. Thuế thu nhập cá nhân là khoản tiền mà người có thu nhập phải trích nộp một phần từ các nguồn thu nhập vào ngân sách nhà nước. Bởi theo quy định tại Khoản 1, Điều 1, Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi năm 2012, thuế thu nhập cá nhân phải nộp chính là khoản thu nhập từ chuyển nhượng quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở (hay thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản). Riêng đối với cá nhân chỉ có một nhà ở duy nhất thì khoản thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản thuộc trường hợp được miễn thuế. Thông tư 111/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản được tính theo công thức: Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = Giá chuyển nhượng x Thuế suất 2%.
Ngoài ra, Nghị định 45/2011/NĐ-CP của Chính phủ cũng quy định rất rõ, đó là tổ chức, cá nhân có tài sản là nhà, đất thì phải nộp lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Mức thu lệ phí trước bạ của nhà đất là 0,5%. Thông tư 34/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định số tiền lệ phí trước bạ phải nộp như sau: Số tiền lệ phí trước bạ phải nộp (đồng) = Giá trị tài sản tính lệ phí trước bạ (đồng) x Mức thu lệ phí trước bạ theo tỷ lệ (%)…
Như vậy, khi chuyển nhượng nhà đất, trách nhiệm của người bán và người mua phải kê khai đầy đủ thông tin về đất và tài sản trên đất để các cơ quan chức năng nắm rõ tính toán phần thuế, phí các bên phải nộp cho nhà nước chính xác, đầy đủ. Để chống thất thu ngân sách nhà nước trong quá trình chuyển nhượng đất đai và tài sản gắn liền với đất, đòi hỏi các cơ quan chức năng phải kiểm tra thực tế trước khi làm thủ tục.
Trần Hữu
Trần Thoan, Thế Tuân