Trái cây được mùa, giá thấp

Năm nay thời tiết khá thuận lợi, các loại cây trái từ vải, nhãn, đến chuối… đều rất sai quả. Tuy nhiên, cũng như các sản phẩm nông nghiệp khác, trái cây đang trong tình trạng được mùa, giá thấp. Điều này ảnh hưởng đến sản xuất và thu nhập của người dân.

Tại xã Mộc Bắc (Duy Tiên) một trong những vùng trồng chuối chuyên canh của tỉnh, với diện tích gần 50 ha, gần như cây chuối nào cũng rất sai buồng. Các loại chuối tiêu hồng, chuối tây đều đang cho thu hoạch buồng, nhưng giá bán hạ chỉ còn bằng 40 - 50% so với trước. Một buồng chuối tiêu loại to, nặng 20 - 25 kg chỉ bán được khoảng 100 nghìn đồng, lượng tiêu thụ cũng không được nhiều do đầu ra hạn chế.

Chị Nguyễn Thị Bình, thôn Hoàn Dương có gần 1 ha trồng chuối tây, trong đó 50% diện tích chị thuê lại của người dân với giá 1,1 triệu đồng/sào/năm. Năm nay cây chuối tây cho buồng nhiều, bình quân 70 buồng/sào. Thế nhưng chuối chỉ bán được với giá từ  4.000 - 5.000 đồng/kg tùy từng loại, giảm so với cùng thời điểm năm trước. Những buồng xấu, hoặc của những cây bị đổ, chiếm 2 - 3% trước đây vẫn bán được nay chị thu về làm thức ăn cho bò.

Chị Bình tâm sự: Với giá chuối như hiện nay người trồng chuối chúng tôi bị lỗ. Để chuối có được năng suất và chất lượng chi phí sản xuất rất lớn từ cây giống, phân bón đến thuốc bảo vệ thực vật. Nhà tôi có cả diện tích thuê đất của người dân nên ít nhất chuối đạt 6.000- 7.000 đồng/kg mới hòa vốn.

Chuối hạ giá và khó tiêu thụ, một số hộ dân tại xã Mộc Bắc đã phải đưa chuối ra chợ bán, tuy số lượng không được nhiều. Với hình thức tiêu thụ này giúp bà con giải quyết được một phần đầu ra và đạt giá bán 7.000 đồng/kg, tăng khoảng 2.000 đồng/kg so với bán cho đại lý thu mua. Bác Tống Thị Luyên (thôn Hoàn Dương) trồng chuối trên toàn bộ 7 sào ruộng cấy. Cả tháng nay bác đều đặn mang chuối bán ở các chợ lân cận, mỗi buổi được 1 - 2 buồng. Theo bác Luyên, tự bán không qua đại lý thu mua để chuối được giá hơn.

Cũng như chuối, vụ nhãn năm nay sẽ được mùa lớn. Gần như tất cả các cây nhãn đều rất sai quả, đa phần đều cao gấp 1,5 - 2 lần so với những vụ trước. Ước tính, sản lượng nhãn năm nay trên địa bàn tỉnh khá lớn, nhất là tại những vùng trồng nhãn trọng điểm ở Duy Tiên, Lý Nhân và vùng đồi Kim Bảng…

Anh Nguyễn Văn Đức, xóm 3 - Hạ Vỹ, xã Nhân Chính (Lý Nhân) có diện tích trồng nhãn 2.600 m2. Toàn bộ diện tích sản xuất anh đều trồng nhãn Hương chi có chất lượng quả ngon và điều chỉnh nhãn cho thu sớm hoặc muộn có giá thành cao hơn thời điểm đại trà. Với loại nhãn sớm đã bắt đầu thu hoạch, giá bán 35 nghìn đồng/kg, giảm 2 - 3 nghìn đồng/kg so với vụ trước. Riêng nhãn muộn thu vào tháng 8 âm lịch. Theo anh Đức khả năng giá bán sẽ thấp hơn cùng thời điểm năm trước khoảng 3 nghìn đồng/kg.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Mộc Nam (Duy Tiên) Chu Đình Tú ở thôn Yên Lạc, có vài mẫu vườn trồng nhãn. Ông là người đi đầu trong chuyển đổi cây trồng ở xã, người đã đưa cây nhãn muộn về làng, thay đổi nhận thức của nông dân về cách làm giàu từ trồng trọt. Ông Tú khoe: "Vài năm đưa nhãn muộn về đất này, giờ đã có 60 - 70% hộ nông dân chuyển đổi cây trồng từ nhãn ta sang nhãn ghép mang thương hiệu T1 đến T6 của tôi.  Đấy, cây nhãn nào trên 10 năm tuổi cũng cho thu từ 1,5 đến 2 tạ quả. Giá bán tại gốc là 40.000 - 50.000 đồng/kg.  Mỗi vụ nhãn, tính ra cả xã cũng thu khoảng gần 10 tỷ đồng".

Sản lượng nhãn năm nay của Mộc Nam nhiều hơn các năm trước. Ông Tú bảo, trời không gió bão gì cho đến ngày thu hoạch thì nhân dân  cần phải lo tính toán chuyện chế biến nhãn thế nào cho khỏi bị mất giá. Ở thôn Lảnh Trì, những ngày cuối tháng 5 âm lịch, người ta đã ổn định lại những lò sấy nhãn cũ để chuẩn bị cho vụ long mới. Không biết giá cả mặt hàng này năm nay thế nào chứ năm ngoái mỗi cân long nhãn cũng bán được trên dưới 200 nghìn đồng. Cái khó nhất trong chuyện làm long bây giờ là thuê người bóc long. Cả xã hiện có khoảng 80 ha nhãn, trong đó 2/3 diện tích là nhãn muộn, giống nhãn cho năng suất cao, được giá. Nhãn muộn đã trở thành thứ quả hàng hóa mang đặc trưng của Mộc Nam, phục vụ mùa lễ hội.

Với các loại nhãn sớm và muộn giá bán không hạ nhiều, nhưng nhãn chính vụ chiếm phần lớn sản lượng đang có nguy cơ giá rất thấp. Những vụ trước vào thời điểm này thương lái đã đến mua non cả vườn cho người dân. Tuy nhiên, năm nay việc mua nhãn sớm gần như không có, đa phần các vườn nhãn đều phải chờ đến khi thu hoạch.

Qua tìm hiểu được biết, do nhãn năm nay rất sai quả, các đại lý thu mua chờ đến thời điểm thu hoạch xem chất lượng thực tế mới trả giá. Với những người có kinh nghiệm trong trồng và kinh doanh nhãn dự đoán, khả năng nhãn chính vụ chỉ đạt bình quân 4 - 5 nghìn đồng/kg, bằng khoảng 30% giá bán vụ trước.

Nhãn năm nay được dự báo chất lượng không cao do lượng quả quá sai, người dân có tâm lý chán nản khi không thấy người hỏi mua  nên đã không chăm sóc vào giai đoạn nhãn đang vào nước. Xã Văn Lý (Lý Nhân) có dặng nhãn hoa lợi công sản những năm trước bán được 7 - 8 triệu đồng tiền quả. Năm nay trước tình hình nhãn được mùa và giá xuống thấp, xã hạ xuống 3 triệu đồng, nhưng chưa có ai hỏi mua.

Cần phải nhìn nhận việc được mùa, rớt giá của nông nghiệp nói chung và trái cây nói riêng đều có nguyên nhân của nó. Trong đó nổi lên là việc người dân trồng tự phát không theo quy hoạch. Như với cây chuối tại xã Mộc Bắc ban đầu có một, hai hộ trồng thấy có thu nhập, sau đấy nhiều hộ đã làm theo. Việc chuyển đổi sang trồng chuối ồ ạt, chỉ tính riêng đất lúa trồng chuối tại Mộc Bắc khoảng 15 ha (diện tích còn lại trên đất bãi). Điều này dẫn đến lượng sản phẩm lớn, cung vượt cầu vào thời điểm thu hoạch dễ làm giảm giá bán.

Cũng như cây chuối, với cây nhãn, cây bưởi đang được trồng nhiều trên địa bàn tỉnh cũng đều do người dân tự phát làm, chưa theo quy hoạch vùng sản xuất. Trong khi đó đầu ra cho sản phẩm trái cây của tỉnh vẫn hoàn toàn dựa vào thị trường tự do. Chính vì thế, giá bán cũng phụ thuộc vào thời điểm thu hoạch và lẽ tất nhiên chuyện "được mùa mất giá, mất mùa được giá" là chuyện dễ hiểu vì cung vượt cầu.

Mạnh Hùng - Chu Uyên

Mạnh Hùng, Chu Uyên