Do đất đai và khí hậu phù hợp nên cây ổi trồng ở xã Trác Văn (Duy Tiên) sinh trưởng, phát triển tốt. Cây ổi đã giúp người dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu. Tuy nhiên, để ổi Trác Văn phát triển bền vững, chính quyền và người dân địa phương đang gặp nhiều khó khăn, nhất là việc xây dựng thương hiệu cho trái ổi.
Năm 2009, trong một chuyến đi tham quan, học tập kinh nghiệp sản xuất nông nghiệp ở huyện Văn Giang (Hưng Yên), nhận thấy mô hình trồng ổi Đài Loan đơn giản, lại cho hiệu quả kinh tế cao, ông Nguyễn Văn Khải, thôn Tường Thụy 5, xã Trác Văn (Duy Tiên) đã tìm hiểu và đưa về trồng thử tại địa phương. Sau hơn một năm, cây ổi phát triển rất nhanh, ít sâu bệnh, lại cho thu hoạch tốt, quả to rất đẹp, mà giá thành lại cao. Từ đó, ông Khải mở rộng diện tích trồng ổi.
Ông Khải cho biết: Giống ổi lê cho thu hoạch quanh năm, nhưng ổi ngon và được giá nhất là từ tháng 8 đến tháng 2 âm lịch năm sau. Giá ổi dao động từ 15- 20 nghìn đồng/kg, tùy từng thời điểm như dịp Tết Nguyên đán, ổi có thể lên đến 35 - 40 nghìn đồng/kg. Trồng ổi không quá khó, nhưng mất nhiều công lao động, đặc biệt người trồng phải biết kỹ thuật chăm sóc, để điều chỉnh cây ra hoa, kết trái, sinh trưởng và cho chất lượng quả ngon.
Nông dân xã Trác Văn (Duy Tiên) thu hoạch ổi Đài Loan.
Nhận thấy hiệu quả mà cây ổi mang lại, những năm gần đây, Trác Văn đã tập trung nhân rộng mô hình trồng ổi Đài Loan. Để nhân rộng diện tích trồng ổi, các hộ tham gia mô hình được hướng dẫn kỹ thuật, được cán bộ kỹ thuật khuyến khích nhân giống bằng phương pháp chiết cành. Hiện, toàn xã có hơn 10ha trồng ổi với khoảng gần 20 hộ tham gia, trong đó có nhiều hộ có quy mô trồng từ 500- 1.000 gốc trở lên, tập trung nhiều ở thôn Tường Thụy 1, Tường Thụy 2, Tường Thụy 5…
Giống ổi được bà con trồng nhiều nhất là giống ổi lê Đài Loan, do cây thích hợp với đất đai, khí hậu nên sinh trưởng và phát triển khá tốt, cho quả to, ít hạt, có vị ngọt mát và giòn nên được người tiêu dùng ưa chuộng. Đặc biệt, vài năm gần đây, nhờ áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, cây ổi không những ra quả quanh năm, cho năng suất cao mà còn có chất lượng quả tốt, đem lại thu nhập ổn định cho bà con nơi đây.
Điển hình như gia đình ông Nguyễn Văn Vinh, thôn Tường Thụy 2, xã Trác Văn, với mong muốn sản xuất nông nghiệp sạch quy mô lớn, nhờ áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng trọt, hiện nay gia đình ông có trên 1.000 gốc ổi. Sau nhiều năm nghiên cứu, đầu tư trồng ổi sạch, tháng 7/2017, gia đình ông Vinh là hộ nông dân duy nhất ở Trác Văn có mặt hàng ổi được vào Siêu thị VinMart (Tập đoàn VinGroup). Ngoài ra, gia đình ông còn xuất bán cho một số cửa hàng nông sản sạch ở TP.Phủ Lý và các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Thái Bình, Nam Định,…
Ông Vinh chia sẻ: "Ổi Trác Văn có tiếng là ngon, được các thương lái cũng như khách hàng tin tưởng vì chất lượng được bảo đảm. Tuy một sản lượng lớn ổi của gia đình được bán vào Siêu thị VinMart nhưng nếu nói đến thương hiệu ổi Trác Văn thì vẫn chưa có, điều này không chỉ gia đình tôi mà nhiều hộ nông dân khác cũng rất trăn trở. Vì chỉ có xây dựng được thương hiệu thì thị trường đầu ra mới có thể ổn định và bền vững. Ổi của Trác Văn không bị đánh đồng với ổi các địa phương khác".
Năm 2016, tổng sản lượng ổi thu hoạch được ở xã Trác Văn là trên 100 tấn quả, trừ chi phí, nhiều hộ nông dân có thu nhập từ 200 - 300 triệu đồng/năm, cao gấp nhiều lần so với trồng lúa. Tuy rằng, cây ổi đang góp phần cải thiện thu nhập, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, nâng cao hiệu quả trên diện tích canh tác nhưng những người trồng ổi như gia đình ông Vinh, ông Khải và các hộ trồng ổi khác vẫn không khỏi trăn trở, lo lắng. Đó là làm sao để "đầu ra" của nông sản được ổn định, làm sao để xây dựng thương hiệu và mở rộng được thị trường. Vì hiện nay, mô hình trồng ổi cũng được người dân ở nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh áp dụng nên rất dễ dẫn đến tình trạng "được mùa rớt giá", không ít ổi của các địa phương khác đều được giới thiệu là ổi Trác Văn.
Để bảo đảm “đầu ra” ổn định cho ổi Trác Văn, cần có sự hỗ trợ của chính quyền và các ngành chức năng trong việc vận động các hộ trồng ổi tham gia vào tổ hợp tác, hợp tác xã để cùng nhau sản xuất, cùng nhau xây dựng thương hiệu ổi Trác Văn. Sản xuất tập thể, có quy mô sẽ giúp cho các nhà vườn có cùng một quy trình kỹ thuật sản xuất, bảo đảm trái ổi có chất lượng ngon và an toàn hơn.
Với giá trị kinh tế cao mà người dân Trác Văn thu được từ cây ổi, vấn đề xây dựng thương hiệu cho loại cây trồng này là việc làm cần thiết và cần được quan tâm nhằm tạo ra hướng đi mới, nâng cao giá trị bền vững cho cây ổi. Mong rằng, các ngành chức năng của tỉnh và huyện Duy Tiên sớm có biện pháp giúp nông dân xây dựng thương hiệu ổi Trác Văn; từ đó tạo cơ hội để ổi Trác Văn mở rộng diện tích sản xuất, quảng bá sản phẩm và phát triển bền vững.
Nguyễn Hiền
Nguyễn Hiền