Bánh đa Sở Kiện, thị trấn Kiện Khê (Thanh Liêm) có “tuổi đời” khoảng 140 năm. Trải qua quá trình phát triển, người dân thị trấn Kiện Khê đã từng bước nâng tầm, đưa sản phẩm này trở thành đặc sản được nhiều người biết đến, sánh ngang với nhiều loại bánh đa nổi tiếng khác…
Bánh đa Sở Kiện được nhớ đến nhiều nhất bởi hương vị thơm, giòn, độ xốp, ngậy… khi thưởng thức. Người làm nghề sản xuất bánh đa nơi đây có bí quyết trong việc sử dụng, pha trộn các loại bột (bột gạo, bột mì…) để tạo ra sản phẩm đặc trưng. Tại thị trấn Kiện Khê, vẫn còn những cửa hàng cho ra sản phẩm bánh đa truyền thống bằng việc quạt chín bằng lò nướng than hoa thủ công. Tuy nhiên, nhiều cơ sở lớn đã đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Theo đó, máy móc được đưa vào các công đoạn chính làm bánh, gồm: tráng, sấy, nướng… Khắc phục được khó khăn khi phơi khô số lượng bánh lớn phải có diện tích mặt bằng lớn việc phơi tự nhiên phụ thuộc nhiều vào thời tiết có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Vì thế, các cơ sở sản xuất đã đầu tư lò sấy bánh bằng điện, có thể sấy cùng lúc hàng nghìn sản phẩm. Hiện mỗi ngày các cơ sở bánh đa Sở Kiện sản xuất bình quân khoảng 30 - 35 nghìn sản phẩm, gồm cả bánh sống và bánh chín. Sản phẩm bánh đa Sở Kiện cũng khá đa dạng về chủng loại, như: Bánh đa vừng, lạc, gấc… Bánh đa Sở Kiện được xuất bán đi khắp nơi, nhất là các tỉnh khu vực phía Bắc. Lượng sản phẩm làm ra lớn, nhưng đều theo đơn đặt hàng, hầu như không bị tồn đọng.
Sản phẩm bánh đa Sở Kiện tại cơ sở sản xuất của bác Trương Văn Tính, tiểu khu Ninh Phú, thị trấn Kiện Khê. Ảnh: Mạnh Hùng
Cơ sở sản xuất bánh đa Sở Kiện của bác Trương Văn Tính, tiểu khu Ninh Phú bình quân mỗi ngày xuất xưởng 3.500 sản phẩm. Lượng sản phẩm này đều được các đại lý đặt hàng từ trước, phần lớn được đưa đi tiêu thụ tại các tỉnh, thành phố phía Bắc. Bác Tính đã đầu tư dây chuyền tráng bánh đa, lò sấy và lò nướng bánh bằng điện để vừa nâng cao hiệu quả, vừa chủ động hoàn toàn trong sản xuất. Bác Tính chia sẻ: Tuy đưa công nghệ, máy móc hiện đại vào các khâu sản xuất, nhưng việc sử dụng, pha trộn bột vẫn bảo đảm đúng với công thức truyền thống. Quan trọng nhất, sản phẩm bánh đa làm ra giữ được chất lượng, hương vị đặc trưng vốn có…
Qua tìm hiểu được biết, nghề làm bánh đa Sở Kiện cũng trải qua những thăng trầm, nhất là giai đoạn chuyển đổi để thích nghi với thị trường. Để phát triển sản xuất và giữ được thương hiệu của sản phẩm truyền thống, tại thị trấn Kiện Khê đã thành lập được Chi hội nghề bánh đa Sở Kiện (thuộc Hội Nông dân thị trấn) với 23 thành viên, cùng liên kết, hỗ trợ nhau trong quá trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, thị trấn thành lập được HTX chuyên ngành bánh đa Sở Kiện.
Ông Dương Quốc Cảnh, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Kiện Khê đánh giá: Các cơ sở sản xuất bánh đa Sở Kiện trên địa bàn đã có sự liên kết nhất định trong việc nâng tầm cho sản phẩm. Cơ hội mở rộng sản xuất và thị trường cho sản phẩm đặc trưng, truyền thống của địa phương khá tốt khi việc giao thương buôn bán, xúc tiến thương mại ngày càng được chú trọng… Nhất là hiện giá bán buôn sản phẩm bánh đa Sở Kiện đã tăng hơn 10%, giá bán lẻ tăng trên 20%.
Tuy nhiên, để sản phẩm bánh đa Sở Kiện thực sự phát huy, phát triển được cần có sự đầu tư, hỗ trợ hơn nữa của các cấp, ngành chức năng, nhất là trong đổi mới công nghệ sản xuất, xây dựng thương hiệu và xúc tiến thương mại… Cùng với đó, các cơ sở sản xuất cần tiếp tục có thay đổi về mẫu mã, bao bì đựng sản phẩm. Có một thực tế là bánh đa Sở Kiện hiện vẫn chỉ có một loại kích cỡ khá to và được đựng trong túi nilon thông thường. Như vậy, không thuận tiện cho khách mua trong quá trình vận chuyển, dễ bị vỡ. Bao bì quá đơn giản, chưa thể hiện được giá trị, chất lượng, nơi xuất xứ của sản phẩm...
Được biết, sản phẩm bánh đa nướng Sở Kiện tham gia chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và ý tưởng được Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP của huyện Thanh Liêm chấm điểm đạt tiêu chuẩn được công nhận 3 sao. Đây cũng là tín hiệu vui để sản phẩm bánh đa Sở Kiện được nâng tầm và phát triển trong thôn thời gian tới, giúp nâng cao thu nhập cho người dân làm nghề.
Thành Nam