Thực hiện Quyết định số 03/QĐ-UBND ngày 23/11/2014 của UBND tỉnh về việc ban hành Quy chế xét công nhận danh hiệu làng nghề tỉnh Hà Nam, đến nay huyện Duy Tiên có 9 làng nghề truyền thống và làng nghề tiểu thủ công nghiệp (TTCN).
Cơ sở sản xuất trống của gia đình ông Lê Ngọc Hùng, thôn Đọi Tam, xã Đọi Sơn (Duy Tiên).
Làng nghề truyền thống gồm: trống Đọi Tam (Đọi Sơn), thêu ren Vũ Xá (Yên Bắc), dệt lụa Nha Xá (Mộc Nam), mây giang đan Ngọc Động (Hoàng Đông), rượu Bèo thôn Thượng (Tiên Ngoại). Các làng nghề TTCN gồm: ươm tơ kéo kén Từ Đài và Yên Mỹ (Chuyên Ngoại), mây giang đan Hòa Trung (Tiên Nội) và Động Linh (Duy Minh). Đến hết năm 2016, huyện Duy Tiên có 13 làng được công nhận làng có nghề.
Để duy trì, phát triển làng nghề, huyện Duy Tiên tích cực hỗ trợ kinh phí cho các cơ sở đầu tư trang thiết bị, chuyển giao công nghệ, quảng bá sản phẩm kết hợp tôn vinh nghệ nhân, thợ giỏi... giúp các làng nghề nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Có thể khẳng định, những năm qua, hoạt động sản xuất ở các làng nghề trên địa bàn huyện Duy Tiên đã tạo ra nhiều mặt hàng đa dạng, phong phú đáp ứng yêu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Làng dệt lụa Nha Xá, xã Mộc Nam được UBND tỉnh công nhận làng nghề truyền thống từ năm 2004. Làng có 110 hộ, chiếm 38% tổng số hộ của thôn với 150 lao động trực tiếp tham gia sản xuất lụa. Ngoài ra, còn có nhiều lao động tham gia các khâu dịch vụ phục vụ quá trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của địa phương. Toàn thôn hiện có 256 máy dệt, mỗi năm cung cấp ra thị trường khoảng 900 nghìn m2 vải, đũi, 360 nghìn khăn lụa các loại. Ngày 3/3/2016, làng nghề dệt lụa Nha Xá được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Văn bằng bảo hộ nhãn hiệu tập thể. Văn bằng được giao cho Hiệp hội sản xuất và kinh doanh lụa Nha Xá trực tiếp quản lý.
Thôn Đọi Tam, xã Đọi Sơn (Duy Tiên) từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm trống. Nói về hoạt động làng nghề ở địa phương, đồng chí Chu Thế Canh, Bí thư Đảng ủy xã cho biết: Thôn Đọi Tam hiện có khoảng 42 cơ sở sản xuất, giải quyết việc làm cho 600 lao động tại địa phương. Ngoài ra, thôn có tới 300 người làm trống lưu động trên toàn quốc. Làng nghề phát triển tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho nhiều lao động, góp phần tích cực thực hiện các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới.
Hỗ trợ, đẩy mạnh hoạt động sản xuất ở các làng nghề, những năm qua, UBND huyện Duy Tiên đã phối hợp với các ngành chức năng tập trung đào tạo nghề cho người lao động. Hằng năm, huyện khai thác nguồn Quỹ Khuyến công quốc gia, trích từ Quỹ Khuyến công huyện hỗ trợ các cơ sở đầu tư trang thiết bị, tập huấn kỹ thuật cho người lao động. Cụ thể, năm 2013 mở 13 lớp đào tạo nghề, trong đó có 5 lớp may công nghiệp cho 130 lao động ở các xã Duy Minh, Bạch Thượng, Châu Sơn, Đọi Sơn; 8 lớp mây giang đan cho 278 lao động tại các xã Tiên Ngoại, Yên Bắc, Hoàng Đông, Châu Giang, Chuyên Ngoại. Năm 2015, huyện hỗ trợ 270 triệu đồng cho một số cơ sở ở làng trống Đọi Tam đầu tư mua máy uốn tang trống; 145 triệu đồng cho 13 hộ đầu tư mua máy dệt lụa ở làng nghề truyền thống dệt lụa Nha Xá. Năm 2016, hỗ trợ các làng nghề khoảng 200 triệu đồng. Theo kế hoạch, năm 2017, huyện sẽ hỗ trợ khoảng 200 triệu đồng phục vụ xây dựng Website của 3 Hiệp hội sản xuất và kinh doanh lụa Nha Xá, trống Đọi Tam, gà Móng Tiên Phong.
Không chỉ hỗ trợ kinh phí đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, trang thiết bị máy móc cho các làng nghề, những năm gần đây, huyện Duy Tiên còn chú trọng tới việc tôn vinh nghệ nhân, thợ giỏi và bình chọn sản phẩm công nghiệp tiêu biểu. Năm 2014, huyện Duy Tiên có 5 sản phẩm của các cơ sở, hộ gia đình được bình chọn sản phẩm công nghiệp tiêu biểu cấp tỉnh. Đó là sản phẩm song mã kéo bom rượu và trống trường, trống hội của hộ ông Phạm Văn Tuân, thôn Đọi Tam (Đọi Sơn); sản phẩm khăn lụa tơ tằm của hộ ông Nguyễn Hồng Tiến, thôn Nha Xá (Mộc Nam); sản phẩm lưới nhựa dùng trong công nghiệp, nông nghiệp của Công ty TNHH sản xuất và XNK đầu tư Nam Sơn (Yên Nam); sản phẩm mây tre cót ép của Công ty TNHH mây tre xuất khẩu Ngọc Động (Hoàng Đông). Ông Nguyễn Xuân Mai, Giám đốc Công ty TNHH mây tre xuất khẩu Ngọc Động cho biết: Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu không chỉ đem lại niềm vinh dự, tự hào cho doanh nghiệp mà còn giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh.
Năm 2016, huyện Duy Tiên đề nghị UBND tỉnh công nhận 5 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh.
Theo báo cáo của UBND huyện Duy Tiên, những năm qua, giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp (CN-TTCN) trên địa bàn đóng góp tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, chiếm từ 51 - 59% trong cơ cấu kinh tế của huyên. Giai đoạn 2012 - 2016, bình quân mỗi năm tăng từ 2 - 3%. Đặc biệt, năm 2016, giá trị sản xuất CN - TTCN đạt hơn 17.358 tỷ đồng, tăng hơn 10 nghìn tỷ đồng so với năm 2015. Trong đó, giá trị sản xuất của sản phẩm công nghiệp nông thôn đạt 1.041 tỷ đồng, chiếm 6% tổng giá trị sản xuất CN-TTCN.
Đẩy mạnh phát triển ngành nghề ở nông thôn, theo ông Trần Quang Thiện, Trưởng phòng Kinh tế và hạ tầng huyện Duy Tiên, trước hết các địa phương phải thực hiện rà soát thực trạng hoạt động của các cơ sở sản xuất TTCN, trên cơ sở đó có biện pháp hỗ trợ, khuyến khích kịp thời. Mặt khác, các cấp, ngành cần quan tâm hướng dẫn các cơ sở có đủ điều kiện làm thủ tục công nhận làng nghề, làng nghề truyền thống; mở rộng quy mô các làng có nghề kết hợp với tăng cường quảng bá, giới thiệu sản phẩm làng nghề truyền thống; nâng cao chất lượng gắn với tìm kiếm thị trường tiêu thụ; thực hiện đồng bộ các giải pháp tăng thu nhập cho người lao động; duy trì, phát triển các sản phẩm công nghiệp nông thôn của địa phương.
Phùng Đức Thống