Những năm qua, một số công trình xây dựng mới, hoặc cải tạo, như hệ thống công trình giao thông đô thị, nhà văn hóa, khách sạn, nhà hàng… đã phần nào đáp ứng yêu cầu tiếp cận sử dụng của người khuyết tật theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng công trình bảo đảm người khuyết tật (NKT) tiếp cận sử dụng (QCVN 10:2014/BXD của Bộ Xây dựng). Tuy nhiên, thực tế cho thấy hầu hết các công trình đã xây dựng cách nay hàng chục năm, thậm chí một số công trình mới xây dựng, nhất là trụ sở UBND, nhà văn hóa, trạm y tế cấp xã, dịch vụ công cộng… không có công trình, điểm tiếp cận thuận tiện cho NKT.
Trước thực tế đó, căn cứ Luật NKT Việt Nam và Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia về xây dựng công trình bảo đảm NKT tiếp cận sử dụng; thực hiện Kế hoạch số 2810/KH-UBND, ngày 16/9/2020 của UBND tỉnh về thực hiện Quyết định số 1190/QĐ-TTg, ngày 5/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Trợ giúp NKT giai đoạn 2021-2030, được sự cho phép của các cấp, ngành chức năng và nguồn tài trợ của tổ chức DHF (Đan Mạch) thuộc Dự án “Tăng cường năng lực và phát triển tổ chức Hội NKT cấp tỉnh” - CODV3, Hội NKT tỉnh đã phối hợp tổ chức khảo sát thực trạng công trình cấp xã, nhà hàng, khách sạn trên địa bàn một số huyện, thị xã: Thanh Liêm, Kim Bảng, Duy Tiên…
Cải tạo, xây dựng đường tiếp cận công trình cho NKT. Ảnh: Trần Linh
Ông Trần Quang Dũng, Chủ tịch Hội NKT tỉnh cho biết: Kết quả khảo sát cho thấy, hầu hết các hạng mục trong tổng số 23 công trình được khảo sát đều chưa đạt các chỉ số tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia. Trong tổng số 23 địa điểm được khảo sát, có: 09 địa điểm có lối vào tiếp cận; 12 địa điểm có tiếp cận được từ lối vào đến địa điểm làm việc; 10 địa điểm có nhà vệ sinh tiếp cận; 1 khách sạn có phòng nghỉ và nhà vệ sinh phòng nghỉ tiếp cận. Tuy nhiên, qua các thông tin khảo sát cho thấy, phần lớn các nhóm công trình được khảo sát thì tỷ lệ các hạng mục mà NKT vận động có thể sử dụng được vẫn còn hạn chế. Đặc biệt là chưa tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia về bảo đảm tiếp cận đối với NKT vận động có sử dụng xe lăn, nạng (chưa đề cập đến các nhóm khuyết tật như mù, nghe nói...).
Từ thực tế đó, việc tổ chức các hoạt động cho NKT tại những địa phương đã khảo sát nói riêng, tại các công trình công cộng, đặc biệt là đối với nhóm công trình nhà văn hóa, trung tâm văn hóa thể thao, cơ sở y tế… thuộc nhóm công trình công cộng mà NKT trên địa bàn thường xuyên có nhu cầu sử dụng trong các hoạt động cộng đồng cần được xem xét cung cấp các điều kiện tiếp cận phù hợp; cải tạo đối với các hạng mục theo quy chuẩn để bảo đảm người có các dạng tật có thể tiếp cận sử dụng, tham gia sự kiện, như: tạo ra các đường dốc di động, có tình nguyện viên để hỗ trợ đối với NKT khi sử dụng các hạng mục tại các công trình này.
Sau khi khảo sát thực tế, được sự đồng ý của chính quyền địa phương và được tổ chức DHF tài trợ, Hội NKT tỉnh đã triển khai thí điểm cải tạo điểm tiếp cận tại một số công trình nhà văn hóa, trụ sở UBND xã. Cụ thể, Hội NKT tỉnh đã đề xuất khảo sát, cải tạo đường tiếp cận nhà văn hóa của phường Duy Minh (thị xã Duy Tiên) và xã Liêm Túc (Thanh Liêm). Với tinh thần khẩn trương, chỉ trong một thời gian ngắn, cả hai công trình tiếp cận nhà văn hóa cho NKT tại hai địa phương đã được hoàn thành, bảo đảm thời gian, chất lượng, thuận tiện tiếp cận cho NKT.
Theo ông Trần Quang Dũng, công trình đường tiếp cận nhà văn hóa, trong đó có cả đường tiếp cận khu nhà vệ sinh cho NKT được chính quyền các địa phương, nhà tài trợ đánh giá cao; NKT vận động đi xe lăn, chống nạng sau khi được trải nghiệm thấy rất phù hợp, giúp họ dễ dàng tiếp cận sử dụng các công trình…
Theo Kế hoạch số 2810/KH-UBND của UBND tỉnh, mục tiêu giai đoạn 2021 - 2025 có 100% công trình xây mới và 30% công trình cũ (giai đoạn 2026-2030 có 100% công trình xây mới và 50% công trình cũ) là trụ sở cơ quan nhà nước, nhà ga, bến xe bến tàu, cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở giáo dục, dạy nghề, công trình văn hóa, thể dục thể thao bảo đảm điều kiện tiếp cận đối với NKT.
Cùng với sự nỗ lực vận động của các cấp hội NKT, Hội NKT tỉnh mong muốn các cấp, ngành liên quan, đặc biệt là Sở Xây dựng quan tâm chỉ đạo, giám sát đối với các công trình công cộng xây mới trên địa bàn nhằm tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn của Nhà nước trong việc bảo đảm tiếp cận đối với NKT. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá và có kế hoạch cải tạo đối với các nhóm công trình cũ theo quy định, bảo đảm điều kiện tiếp cận của NKT. Tạo điều kiện để hội NKT các cấp tham gia vào quá trình giám sát, đánh giá khả năng tiếp cận đối với các nhóm công trình công cộng xây mới và cũ để hội NKT các cấp chủ động chung tay cùng với các cấp, ngành thúc đẩy việc bảo đảm khả năng tiếp cận của NKT tại các công trình công cộng trên địa bàn tỉnh, góp phần thực hiện mục tiêu đã đề ra trong Kế hoạch 2810/KH-UBND tỉnh Hà Nam về thực hiện Chương trình Trợ giúp NKT giai đoạn 2021-2030.
Trần Quyết