Thực hiện lời dạy của Hồ Chủ tịch đối với ngành tòa án “Phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư”, những năm qua, cán bộ, đảng viên, công chức (CB,ĐV, CC) tòa án nhân dân (TAND) hai cấp trong tỉnh đã không ngừng nỗ lực rèn luyện phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực chuyên môn.
Mô hình "một cửa" trong cải cách hành chính tư pháp được đánh giá là bước chuyển tích cực trong học và làm theo gương Bác của ngành tòa án.
Cùng đó, chủ động gắn nội dung làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức của Bác với đẩy mạnh cải cách tư pháp, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.
Với phương châm: “Gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân, quyết tâm xây dựng ngành TAND trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp”, TAND hai cấp trong tỉnh chú trọng xây dựng đội ngũ CB, ĐV, CC đủ năng lực, trình độ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý, giáo dục CB, ĐV, CC chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy tắc ứng xử của ngành, quy chế làm việc của cơ quan. Các quy tắc chuẩn mực được tuyên truyền và áp dụng thống nhất tạo chuyển biến rõ nét về nhận thức, hành động của mỗi CB, ĐV, CC trong công việc hằng ngày, nhắc nhở mọi người luôn thực hiện nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức, lối sống, quan hệ với đồng nghiệp, nhân dân.
Toàn ngành cũng đã triển khai thực hiện nghiêm Đề án “Thực trạng và giải pháp phòng, chống tiêu cực trong hoạt động tư pháp của tòa án, các chương trình phòng chống tham nhũng”; tổ chức cho 100% CB, ĐV, CC ký cam kết không vi phạm pháp luật về phòng chống tham nhũng, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, hoàn thành chức trách nhiệm vụ được giao. Song song với đó, hằng năm ngành tổ chức rà soát, sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý hai cấp nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Chú trọng thắt chặt quy chế làm việc: hằng tháng tổ chức giao ban nghiệp vụ giữa các toà nghiệp vụ của TAND tỉnh với TAND các huyện, thành phố để trao đổi, thảo luận, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong quá trình giải quyết án; thực hiện phân công rõ trách nhiệm, tạo điều kiện để cán bộ, thẩm phán phụ trách những mảng công việc phù hợp với trình độ năng lực chuyên môn.
Mặt khác, trong quá trình giải quyết án, cấp ủy, lãnh đạo ngành luôn quan tâm chỉ đạo sâu sát từng vụ việc: trước khi đưa vụ án ra xét xử, thẩm phán được phân công giải quyết án phải nghiên cứu kỹ hồ sơ, báo cáo cụ thể tình tiết vụ việc cũng như hướng giải quyết. Trên cơ sở đó, giúp cấp ủy, lãnh đạo có biện pháp chỉ đạo, định hướng, giải quyết kịp thời những vướng mắc, bảo đảm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, có sức thuyết phục và trong thời gian luật định, bản án tuyên có tính khả thi, được dư luận đồng tình.
Trong quá trình xét xử các vụ án hình sự, TAND hai cấp trong tỉnh luôn quán triệt, thực hiện nghiêm tinh thần Chỉ thị 48 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới; chủ động phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng đẩy nhanh tiến độ giải quyết án, nhất là những vụ án lớn, trọng điểm, dư luận xã hội quan tâm.
Quá trình xét xử vụ án hình sự, bên cạnh việc bảo đảm quy định pháp luật tố tụng trong xét hỏi, hội đồng xét xử của TAND hai cấp đã có nhiều đổi mới, đi sâu vào việc xét hỏi những vấn đề còn chưa rõ, có mâu thuẫn; dành thời gian hợp lý để các bên tham gia tố tụng tranh luận trình bày ý kiến, xác định những nội dung mâu thuẫn, không thống nhất, tạo điều kiện để các bên tham gia đối đáp.
Trường hợp bị cáo không trình bày ý kiến tranh luận cũng như không tham gia đối đáp, chủ tọa phiên tòa giải thích quy định của pháp luật, gợi mở để bị cáo hiểu, tham gia tranh luận bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Việc đổi mới thủ tục xét hỏi và tranh luận tại phiên tòa góp phần quan trọng nâng cao chất lượng giải quyết các loại án (hằng năm đạt tỷ lệ trên 97%), không để xảy ra kết án oan, bỏ lọt tội phạm, khắc phục tình trạng xét xử chủ quan theo hồ sơ. Nhiều vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, án tham nhũng, dư luận xã hội quan tâm được đưa ra xét xử kịp thời.
Chất lượng giải quyết, xét xử các loại án dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính có nhiều bước chuyển rõ nét, tuân thủ nghiêm quy định của pháp luật tố tụng. Đặc biệt, trong giải quyết vụ việc dân sự, CB, ĐV, CC trong ngành luôn đặt mục tiêu hòa giải giữa các đương sự làm trọng tâm hàng đầu; quan tâm hướng dẫn đương sự thực hiện nghĩa vụ cung cấp chứng cứ.
Đồng thời, tích cực xác minh, thu thập chứng cứ trong những trường hợp cần thiết, theo quy định để giải quyết vụ án đúng pháp luật, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp cho đương sự. Đây không chỉ là khâu bắt buộc trong quá trình giải quyết một vụ án dân sự mà còn góp phần tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, tăng cường đồng thuận xã hội, củng cố khối đoàn kết trong nhân dân. Nhờ đó, tỷ lệ hòa giải thành vụ án dân sự năm 2016 đạt trên 65%.
Một điểm đáng ghi nhận nữa trong học tập, làm theo gương Bác là ngành tòa án triển khai tích cực các giải pháp đổi mới thủ tục hành chính tư pháp tại tòa, thống nhất triển khai mô hình “một cửa” ở TAND hai cấp. Đồng thời, công khai biểu mẫu tố tụng trên cổng thông tin điện tử của ngành, tạo điều kiện để người dân thực hiện tốt quyền của mình khi có công việc cần liên hệ với tòa án.
Những kết quả đạt được của TAND hai cấp trong tỉnh đã thể hiện rõ sự tác động tích cực, to lớn của việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đối với hoạt động của ngành. Qua đây, nhiều tồn tại trong công tác xét xử đã được khắc phục, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cải cách tư pháp trong tình hình mới.
Lê Mai