Nằm ở cực Nam của Tổ quốc, giữa trùng khơi, Cụm đảo Hòn Khoai thuộc xã Tân Ân, huyện Ngọc Hiển (Cà Mau), cách đất liền 7,9 hải lý. Cụm đảo có địa hình phức tạp, điều kiện khí hậu khắc nghiệt, mùa nắng thì thiếu nước, khô khát, mùa mưa thì giông tố bão bùng, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn trăm bề, nhưng cán bộ, chiến sĩ (CBCS) trên đảo vẫn kiên trung một lòng, vượt qua khó khăn, quyết tâm bảo vệ biển trời Tổ quốc.
Trong chuyến công tác cùng đoàn Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân đến thăm vùng biển Tây Nam của Tổ quốc, chúng tôi đến thăm Cụm đảo Hòn Khoai. Cụm đảo gồm 5 đảo nhỏ: Hòn Khoai (hay còn gọi là hòn Độc Lập, hòn Giáng Tiên), hòn Sao, hòn Tượng, hòn Đồi Mồi và hòn Đá Lẻ, có tổng diện tích khoảng 4km2, nằm cách đất liền khoảng 7,9 hải lý (14km); điểm cao nhất so với mực nước biển khoảng 318m.
Cụm đảo Hòn Khoai có vị trí quan trọng về quốc phòng - an ninh. Nơi đây là một trạm tiền tiêu canh giữ vùng trời, vùng biển và dải đất phía Tây Nam của Tổ quốc; là địa danh gắn liền với cuộc khởi nghĩa của Anh hùng Liệt sĩ - thầy giáo Phan Ngọc Hiển chống thực dân Pháp xâm lược và ngọn hải đăng gần 100 tuổi. Cụm đảo không có dân cư sinh sống, chỉ có 4 lực lượng đứng chân, gồm: Trạm ra đa 595 (Tiểu đoàn 551, Vùng 5 Hải quân); Đồn Biên phòng 700 (Bộ đội Biên phòng tỉnh Cà Mau); Trạm Hải đăng Hòn Khoai (Bộ Giao thông Vận tải); Hạt Kiểm lâm Hòn Khoai (Chi cục Kiểm lâm tỉnh Cà Mau).
Đoàn công tác chuyển quà từ tàu vào đảo Hòn Khoai.
Dù cảng nơi đây vừa mới được xây dựng, nhưng do trọng tải lớn nên tàu 632 phải neo phía ngoài, rồi tàu của Đồn Biên phòng chuyển tải đón đoàn vào cảng. Để tới được Trạm Rada 595, đoàn phải vượt quãng đường dốc dài khoảng 5km nên các nhà báo phải để lại tàu những tư trang không cần thiết, chỉ mang máy ảnh, máy quay, sổ ghi chép khi lên đảo. Đặt chân tới cảng, điểm đầu tiên chúng tôi đi qua là Hạt Kiểm lâm Hòn Khoai.
Theo chân những người lính Trạm Rada 595, trên con đường đá lởm chởm, dốc núi dựng đứng, dây leo chằng chịt, chúng tôi phải đi rất chậm nhưng các anh bộ đội vẫn luôn miệng nhắc: “Mọi người cẩn thận, nếu sơ sẩy có thể rơi xuống khe núi”. Vượt qua quãng đường khoảng 1,5km, chúng tôi đặt chân tới Đồn Biên phòng 700. Mọi người nghỉ ngơi, uống nước, và tranh thủ hỏi thăm sức khỏe, đời sống CBCS nơi đây.
Thiếu tá Trần Văn Khởi, Đồn trưởng Đồn Biên phòng 700 chia sẻ “Đồn là nhà, biển cả là quê hương, ngư dân, CBCS trên đảo là anh em ruột thịt”. Anh em trên đảo luôn sống với nhau gắn bó, thân thiện, chân tình như anh em một gia đình, khi đơn vị này có việc thì đơn vị khác cử anh em giúp đỡ và ngược lại. Khi ngư dân không may bị hoạn nạn trên biển, anh em lại tập trung người, phương tiện để ứng cứu. Dù còn nhiều khó khăn, vất vả, nhưng mọi người ở đây luôn nỗ lực vượt qua, thường xuyên tuần tra, kiểm soát, bảo vệ bình yên vùng biển đảo nơi cực Nam Tổ quốc.
Vượt qua 3,5km, chúng tôi lên được đỉnh núi – nơi đứng chân của Trạm Ra da 595. Đại úy Nguyễn Minh Mạng, Chính trị viên trạm ra tận chân dốc đón khách với cái bắt tay thân mật, những nụ cười trao nhau... Đại úy Nguyễn Minh Mạng báo cáo với đoàn công tác: Cụm đảo Hòn Khoai có điều kiện tự nhiên vô cùng khắc nghiệt, dốc cao, không có cư dân sinh sống, thiếu thốn mọi bề. Ở đây quanh năm phải đối mặt với nắng lửa, phong ba, không có điện lưới quốc gia, chỉ dùng điện máy nổ và pin mặt trời. Mùa khô có điện thì thiếu nước ngọt, mùa mưa có nước thì lại không có điện.
Vất vả, khó khăn là vậy, song những người lính trên cụm đảo Hòn Khoai luôn chấp hành nghiêm túc mệnh lệnh của cấp trên, luôn nắm chắc tình hình trên không, trên biển 24/24h, bảo đảm sẵn sàng hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng đóng quân trên địa bàn; kịp thời thông báo, báo cáo, tham mưu giúp chỉ huy các cấp chủ động, kịp thời xử lý nhanh, hiệu quả mọi tình huống, không để bị động, bất ngờ.
Giữa trùng khơi phía Nam, dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng các lực lượng làm nhiệm vụ trên cụm đảo Hòn Khoai vẫn ngày đêm dũng cảm, kiên trung sẵn sàng chiến đấu bảo vệ vững chắc vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Trần Ích