Thời gian gần đây, tình hình tội phạm ma túy lợi dụng công nghệ cao để hoạt động có xu hướng gia tăng, phương thức thủ đoạn ngày càng tinh vi, khó phát hiện. Nhằm ngăn chặn, đấu tranh có hiệu quả với loại tội phạm này, Công an tỉnh đã, đang chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, công an địa phương áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp nghiệp vụ, tập trung đấu tranh, bắt giữ, xử lý hiệu quả, góp phần phòng ngừa, kiềm chế sự gia tăng của tội phạm ma túy trên địa bàn.
Theo báo cáo của Công an tỉnh, 6 tháng đầu năm 2024, lực lượng chức năng đã đấu tranh, triệt xóa, phát hiện và bắt giữ 227 vụ, 305 đối tượng mua bán, vận chuyển, tàng trữ, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, thu giữ hơn 700g heroin, hơn 3kg và gần 18 nghìn viên ma túy tổng hợp; triệt phá 6 chuyên án, 6 đường dây ma túy, trong đó có 1 đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia từ Cộng hòa Ba Lan về Hà Nam với số lượng lớn. Qua thống kê cho thấy trong số các chuyên án, đường dây ma túy trên địa bàn, lực lượng chức năng đấu tranh, triệt xóa, bóc gỡ nhiều chuyên án, đường dây trên không gian mạng. Điều này cho thấy, tình hình tội phạm ma túy lợi dụng công nghệ cao thực hiện hoạt động phạm tội diễn biến phức tạp, phương thức thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, khó phát hiện.
Qua điều tra, bóc gỡ một số vụ án ma túy liên quan đến không gian mạng, lực lượng chức năng nhận định: Để tiến hành hành vi phạm tội, các đối tượng lập nhiều nhóm kín trên mạng xã hội (chủ yếu là facebook và Telegram) để quảng cáo, rao bán chất ma túy. Đồng thời, thường xuyên sàng lọc người vào nhóm và cảnh giác nếu thấy dấu hiệu bị phát hiện thì xóa nhóm, xóa tài khoản ảo, tạo tài khoản, nhóm mới để hoạt động. Khi người mua có nhu cầu, đối tượng sẽ yêu cầu liên hệ qua messenger, ứng dụng nhắn tin trực tiếp của facebook hoặc chuyển sang một ứng dụng OTT khác như Zalo, Vine, Telegram, Snapchat, Wechat.. Sau khi đã thống nhất, đối tượng đóng gói, ngụy trang ma túy dưới dạng các sản phẩm như: thực phẩm, hàng lưu niệm, dán kín, chuyển hàng đến người mua hàng qua hệ thống vận chuyển hàng hóa bằng ship cod, xe ôm công nghệ, xe khách liên tỉnh… Trong quá trình giao, nhận hàng, các đối tượng liên tục thay đổi địa điểm, thông tin người nhận; quá trình giao nhận ma túy, mỗi đối tượng trong đường dây chỉ được phân công một giai đoạn và không biết nhau nhằm hạn chế sự giám sát, truy bắt của lực lượng chức năng.
Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh tuyên truyền tác hại về ma túy cho học sinh Trường THCS xã Thanh Nghị (Thanh Liêm).
Không chỉ dừng lại ở việc lập tài khoản ảo, nhóm đối tượng chủ mưu cầm đầu còn lợi dụng các trang mạng điện tử như một số kênh thông tin để quảng cáo, giao dịch mua bán ma túy. Chúng thường giao bán ma túy “núp bóng” pha trộn, đóng gói dưới dạng thực phẩm, đồ uống, thảo mộc đang được giới trẻ ưa chuộng, như: nước vui, bánh cần, bánh lười “lazy cakes” chứa tinh dầu cần sa, thuốc lá điện tử… Khi phát hiện, các đối tượng khóa tài khoản, đánh sập trang và tạo tài khoản mới, tiếp tục hoạt động, gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng trong đấu tranh, truy bắt.
Theo dự báo từ cơ quan chức năng, thời gian tới, tình hình tội phạm ma túy, đặc biệt là tội phạm ma túy lợi dụng không gian mạng tiếp tục diễn biến phức tạp. Thượng tá Nguyễn Minh Đức, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh cho biết: Đấu tranh với tội phạm ma túy đã khó, việc đấu tranh với tội phạm ma túy lợi dụng không gian mạng càng khó khăn hơn gấp nhiều lần bởi phương thức thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, khó phát hiện.
Các đối tượng hoạt động rao bán ma túy trên không gian mạng thường là đối tượng mua bán với số lượng nhỏ lẻ, có hiểu biết về công nghệ, có các thủ thuật bảo mật thông tin cá nhân, phương thức liên lạc, trao đổi... nên rất khó khăn cho việc xác minh, đấu tranh triệt phá. Hơn nữa, loại chất mà các đối tượng rao bán công khai trên mạng hiện nay đa số là những chất gây nghiện mới (một số chất đã được đưa vào danh mục quản lý, một số chất có thể chưa đưa vào danh mục quản lý). Do đó, việc bắt giữ, xử lý đang gặp rất nhiều khó khăn.
Ngoài ra, nhận thức của một bộ phận người dân, nhất là giới trẻ về hậu quả, tác hại của việc sử dụng các chất gây nghiện mới còn rất mơ hồ, nhiều khi ngộ nhận về việc không gây nghiện khi sử dụng, không bị xử lý khi mua bán, sử dụng. Do vậy, nhiều người đã tìm cách mua bán hoặc tiếp tay cho việc mua bán, sử dụng các chất này thông qua mạng xã hội. Bên cạnh đó, do số lượng giao dịch nhỏ lẻ, việc giao dịch, giao nhận tiền, “hàng” hầu như tách biệt được các đối tượng có vai trò khác nhau thực hiện nên việc đấu tranh, triệt phá, điều tra, xử lý triệt để gặp nhiều khó khăn.
Trước tình hình phức tạp về ma túy tổng hợp nói chung, tình trạng quảng cáo, mua bán ma túy trên không gian mạng nói riêng, thời gian qua, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh đã, đang triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ nhằm phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả đối với loại tội phạm này. Trước hết, rà soát, tổng hợp, nắm chắc diễn biến, tình hình liên quan đến tội phạm ma túy, trong đó có tội phạm ma túy trên không gian mạng, từ đó tham mưu Ban Giám đốc Công an tỉnh có những chỉ đạo sâu sát trong phòng ngừa, đấu tranh. Đồng thời, phối hợp với các ngành, đoàn thể, địa phương tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân, nhất là với nhóm có nguy cơ cao (thanh niên, học sinh, sinh viên) về tác hại của ma túy nói chung, ma túy tổng hợp nói riêng, từ đó nâng cao ý thức, cách thức phòng ngừa, đấu tranh phù hợp.
Kết quả, từ năm 2023 đến nay, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh phối hợp với UBND các xã, phường, các đơn vị trường học trên địa bàn tỉnh tổ chức trên 100 buổi tuyên truyền phòng, chống ma túy, nhất là phòng, chống ma túy trên không gian mạng cho cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên, nhân dân với trên 12 nghìn lượt người tham dự. Thông qua đẩy mạnh công tác tuyên truyền đã góp phần nâng cao nhận thức về tác hại của ma túy; ý thức trách nhiệm của mỗi cơ quan, đơn vị, trường học, cá nhân, gia đình trong công tác phòng, chống ma túy.
Đáng chú ý, các đơn vị công an đã vận động quản trị viên các hội, nhóm, người có ảnh hưởng trên không gian mạng phối hợp tuyên truyền về thủ đoạn của tội phạm, nổi lên là tội phạm mua bán ma túy trên không gian mạng. Qua đó, nâng cao hiểu biết pháp luật cho người dân; cảnh báo, hướng dẫn người dân nhận diện những dấu hiệu của tội phạm, các biện pháp tự phòng tránh, đối phó phù hợp.
Tuy nhiên, để kiềm chế, kiểm soát, đấu tranh có hiệu quả tội phạm ma túy nói chung, tội phạm ma túy trên không gian mạng nói riêng, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng cần chú trọng phát huy sức mạnh tổng hợp của các ban, ngành, đoàn thể, quần chúng nhân dân. Đây là giải pháp căn cơ, hữu hiệu nhằm nâng cao hiểu biết của người dân, đặc biệt là giới trẻ về tác hại của ma túy, từ đó, tự giác phòng ngừa cho bản thân, gia đình trước hiểm họa ma túy, góp phần đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tệ nạn ma túy trên địa bàn.
Trần Ích